Παιδική παχυσαρκία
Αν το παιδί σας είναι υπέρβαρο ή παχύσαρκο, το καλοκαίρι είναι η καταλληλότερη εποχή για να το βοηθήσετε να αντιμετωπίσει το πρόβλημά του σωστά και μόνιμα.
Κείμενο: Σταύρος Δεδούκος
Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι κατά τα τελευταία χρόνια έχει αυξηθεί κατά πολύ ο αριθμός των υπέρβαρων και παχύσαρκων παιδιών. Κατά κανόνα, τα παιδιά αυτά έχουν κακές διατροφικές συνήθειες, κάνουν καθιστική ζωή και περνούν πολλές ώρες ημερησίως μπροστά στο κινητό τηλέφωνο, την ταμπλέτα, τον υπολογιστή ή την τηλεόραση. Δεν υπάρχει επίσης καμία αμφιβολία ότι το παιδικό πάχος είναι προάγγελος σοβαρών μελλοντικών προβλημάτων υγείας, καθότι το υπέρβαρο παιδί έχει πολύ αυξημένες πιθανότητες να εξελιχτεί σε παχύσαρκο ενήλικα. Επομένως, ως υπεύθυνοι γονείς που αναζητάτε πάντα το καλύτερο για τα παιδιά σας, πρέπει να κάνετε ό,τι περνάει από το χέρι σας για να τα βοηθήσετε, προωθώντας τις ενδεικνυόμενες αλλαγές στον τρόπο διατροφής και ζωής τους, πρωτίστως μέσω του δικού σας παραδείγματος.
Αντιμετώπιση παιδικής παχυσαρκίας
Εάν το παιδί σας έχει κάποια κιλά παραπάνω ή αμφιβάλλετε κατά πόσο το βάρος του είναι φυσιολογικό, το πρώτο βήμα είναι να επισκεφθείτε παιδίατρο. Ο παιδίατρος θα μετρήσει συγκεκριμένα στοιχεία του παιδιού όπως ύψος, βάρος, δείκτη μάζας σώματος, περίμετρο μέσης, θα τα συγκρίνει με τις «εκατοστιαίες καμπύλες ανάπτυξης» ανά ηλικία και θα τα συνεκτιμήσει με το ιστορικό και την κατάσταση της υγείας του. Εφόσον το κρίνει απαραίτητο, θα σας ζητήσει περαιτέρω εξετάσεις ή θα σας παραπέμψει κατευθείαν σε πιο εξειδικευμένους και έμπειρους στην αντιμετώπιση της παιδικής παχυσαρκίας γιατρούς, ιατρεία νοσοκομείων ή ειδικά κέντρα. Αφού διερευνηθούν διεξοδικά οι πιθανές αιτίες του υπερβάλλοντος βάρους, τότε θα επιχειρηθεί η αιτιολογική αντιμετώπιση του προβλήματος. Αν δεν εντοπιστεί συγκεκριμένο οργανικό αίτιο, π.χ. κάποια ενδοκρινική διαταραχή, τότε θα προσδιοριστεί ο στόχος και θα προταθούν εξατομικευμένες αλλαγές του τρόπου ζωής και διατροφής, πάντα υπό την καθοδήγηση ειδικού και πάντα με την ενεργό συμμετοχή όλης της οικογένειας στην προσπάθεια του παιδιού.
Πρέπει να χάσει βάρος ή όχι;
Όταν το παιδί είναι απλώς κατά λίγα κιλά υπέρβαρο, ενδείκνυται η διατήρηση του ίδιου σωματικού βάρους έτσι ώστε καθώς θα αυξάνεται το ύψος του, να επιτευχτεί η επιθυμητή σχέση «ύψους – βάρους» για την ηλικία του. Όταν είναι παχύσαρκο χωρίς προβλήματα υγείας, συνήθως συστήνεται η απώλεια περίπου μισού κιλού μηνιαίως. Αν όμως το παιδί είναι πολύ παχύσαρκο ή/και υπάρχουν άμεσοι κίνδυνοι ή επιπλοκές υγείας, π.χ. αυξημένο σάκχαρο και λιπίδια αίματος, τότε μπορεί να επιδιωχτεί μια κάπως μεγαλύτερη μηνιαία απώλεια βάρους, τον ρυθμό της οποίας θα καθορίσει αποκλειστικά ο γιατρός που το παρακολουθεί.
Διάγραμμα: Στόχοι αντιμετώπισης αυξημένου σωματικού βάρους (κατευθυντήρια οδηγία Ελληνικής Ιατρικής Εταιρείας Παχυσαρκίας).
ΒΟΗΘΗΣΤΕ ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΣΑΣ
Η προσέγγιση «εκπαιδεύομαι διατροφικά, τρέφομαι πιο υγιεινά, τρώω μικρότερες μερίδες, κινούμαι πιο πολύ και γυμνάζομαι τακτικά», είναι η πλέον αποδεκτή και ασφαλής μέθοδος πρόληψης και αντιμετώπισης της παιδικής παχυσαρκίας.
Ευαισθητοποίηση και ψυχολογική υποστήριξη
Μιλήστε στο παιδί σας γύρω από τα προβλήματα που δημιουργεί το αυξημένο σωματικό βάρος, ευαισθητοποιήστε το και δώστε του κίνητρα για να το αντιμετωπίσει. Παράλληλα, στηρίξτε το ψυχολογικά προσφέροντάς του αγάπη, συμπαράσταση, υποστήριξη, αποδοχή και ενθάρρυνση. Δείξτε του με τις πράξεις σας ότι θα το βοηθήσετε και θα είστε πάντα δίπλα του, ό,τι κι αν συμβεί.
Ενημέρωση
Προσπαθήστε να μάθετε περισσότερα γύρω από την υγιεινή διατροφή κατά την παιδική ηλικία και κατόπιν εκπαιδεύστε το παιδί σας σε αυτήν. Χωρίς να αρχίσετε τα «όχι», τα «μη», τα «απαγορεύεται» και τα «κάνει κακό», εξηγήστε του με όσο πιο κατανοητό και παραστατικό τρόπο γίνεται, τον μεσογειακό τρόπο διατροφής, τις ομάδες τροφών, τη χρησιμότητα των τροφίμων, το μέγεθος των μερίδων, ποια τρόφιμα θα ήταν καλό να αποφεύγει και τι να προτιμά, αλλά και πως μπορεί να αντικαθιστά τρόφιμα μεταξύ τους, ώστε να έχει περισσότερες εναλλακτικές επιλογές.
Βοηθήματα ενημέρωσης
Χρησιμοποιείτε τακτικά οπτικοακουστικό υλικό όπως βιβλία, έντυπα, αφίσες, επιτραπέζια παιχνίδια, DVD και ιστοσελίδες στο διαδίκτυο που αναφέρονται με απλό και διασκεδαστικό τρόπο στο θέμα της διατροφής. Προσοχή όμως: η διαδικασία της διατροφικής εκπαίδευσης πρέπει να είναι ανάλογη της ηλικίας του παιδιού, παράλληλη με αυτήν που θα κάνει στο παιδί κάποιος ειδικός και φυσικά διαρκής, όχι «μια φορά και τέλος».
Διδαχή μέσω παραδείγματος
Γίνετε εσείς παράδειγμα προς μίμηση υιοθετώντας υγιεινότερες συνήθειες όπως επιλογή ποιοτικότερων τροφίμων, πάντα πρωινό γεύμα, ελάττωση κρέατος, βιομηχανοποιημένων σνακ και πρόχειρων γευμάτων, αύξηση φρούτων, λαχανικών και οσπρίων, καθημερινή σωματική άσκηση. Επιμείνετε στις συνήθειες αυτές και σύντομα θα σας μιμηθεί.
Συμμετοχικότητα
Ενθαρρύνετε τη συμμετοχή του παιδιού στην αγορά τροφίμων, διδάξτε του τα βασικά για τις διατροφικές ετικέτες. Προτρέψτε το να έχει τεκμηριωμένο λόγο στην επιλογή των προϊόντων και στον σχεδιασμό του οικογενειακού μενού, να παίρνει μέρος στη δημιουργία του φαγητού, να συμμετέχει στο μαγείρεμα αλλά και στο στρώσιμο του τραπεζιού.
Τρόπος διατροφής
Βασιστείτε στο μεσογειακό πρότυπο διατροφής και στο σπιτικό φαγητό, αποφύγετε το έτοιμο. Φροντίστε το παιδί σας να τρώει καθημερινά τρία κύρια γεύματα και τουλάχιστον δύο μικρότερα θρεπτικά σνακ μεταξύ των γευμάτων. Μην αποκλείετε καμία κατηγορία τροφών από τη διατροφή του, δώστε όμως προτεραιότητα σε πιο ποιοτικά και υγιεινά τρόφιμα. Επιδιώξτε τα γεύματα να περιέχουν ποικιλία τροφίμων και να μην είναι γευστικά μονότονα. Μην ενδίδετε συχνά στις απαιτήσεις του για «ιδιαίτερο» φαγητό, εντάξτε προοδευτικά στο διαιτολόγιο του τρόφιμα που συνήθως αποφεύγει. Αν το παιδί παραμένει πολλές ώρες μόνο του στο σπίτι, μεριμνήστε να υπάρχουν σε αυτό σπιτικό φαγητό, γάλα, γιαούρτι, φρούτα, λαχανικά και όχι γλυκά, καραμέλες, σοκολάτες, πατατάκια, αναψυκτικά.
Γεύματα στο σπίτι
Καθιερώστε ωράριο γευμάτων και παρακινήστε το παιδί σας να τρώει σε συγκεκριμένες ώρες, συμπεριλαμβανομένων και των ενδιαμέσων σνακ. Προσπαθήστε σε τουλάχιστον ένα γεύμα της μέρας, π.χ. στο πρωινό, και ακόμα περισσότερα κατά τις αργίες, να κάθεστε στο τραπέζι όλοι μαζί, σαν οικογένεια. Όσο πιο συχνά τρώτε μαζί με το παιδί σας, τόσο το καλύτερο. Μάθετε επίσης στο παιδί να καταναλώνει το φαγητό του μασώντας αργά, χωρίς να κάνει αγώνα ταχύτητας. Μην του επιτρέπετε να τρώει βλέποντας τηλεόραση, παίζοντας στον υπολογιστή, αραγμένο στον καναπέ ή ξαπλωμένο στο κρεβάτι.
Ελάττωση θερμίδων
Μειώστε τις προσλαμβανόμενες θερμίδες του παιδιού από τα λιγότερο υγιεινά τρόφιμα, αρχίστε να μαγειρεύετε πιο ελαφριά. Παρασκευάστε τα αγαπημένα του φαγητά με πιο διαιτητικό και υγιεινό τρόπο, χρησιμοποιώντας ποιοτικότερα υλικά και αποφεύγοντας τα πολλά λιπαρά. Περιορίστε την κατανάλωση πολύ αλατισμένων τροφίμων και την προσθήκη αλατιού στο μαγείρεμα, μην βάζετε αλατιέρα στο τραπέζι. Προτρέψτε το παιδί να πίνει περισσότερο νερό και να μην αντικαθιστά το νερό με χυμούς ή αναψυκτικά.
Σπιτικές μερίδες
Το μέγεθος της παιδικής μερίδας πρέπει να είναι περίπου το ½ της τυπικής μερίδας του ενηλίκου, αλλά το πιάτο να μην δείχνει άδειο. Για το σερβίρισμα του φαγητού χρησιμοποιήστε είτε πιάτο μικρότερου μεγέθους, είτε κανονικό πιάτο στο οποίο θα «απλώσετε» το φαγητό, ελκυστικά τακτοποιημένο, ή θα βάλετε μέσα περισσότερα λαχανικά, ώστε να φαίνεται γεμάτο.
Μερίδες συσκευασμένων
Όταν επιλέγετε ένα συσκευασμένο τρόφιμο για το παιδί σας, προσέξτε ιδιαιτέρως το μέγεθος της προτεινόμενης μερίδας στο οποίο αναφέρονται οι διατροφικές πληροφορίες. Για παράδειγμα, μια συνήθη συσκευασία σοκολάτας γάλακτος έχει καθαρό βάρος 100 γραμμ., αλλά η προτεινόμενη ατομική μερίδα είναι 25 γραμμ., δηλαδή το ¼ του περιεχομένου!
Φρούτα και λαχανικά
Προσφέρετε στο παιδί σας ποικιλία φρέσκων φρούτων, π.χ. ως ενδιάμεσο γεύμα ή ως επιδόρπιο αντί άλλου γλυκού. Έχετε πάντα μια γεμάτη φρουτιέρα πάνω στο τραπέζι, ώστε να τα βλέπει μπροστά του. Παρακινήστε επίσης το παιδί να καταναλώνει πιο συχνά λαχανικά και με διάφορους τρόπους, π.χ. ωμά, στον ατμό, ψητά, γεμιστά, μέσα σε σάντουιτς ή μαγειρευμένα με άλλα τρόφιμα. Εντάξτε στο καθημερινό του διαιτολόγιο πολύχρωμες σαλάτες και τουλάχιστον μια φορά εβδομαδιαίως κάποιο λαδερό φαγητό με λαχανικά.
«Απαγορευμένα» τρόφιμα
Μην στερείτε ολοκληρωτικά από το παιδί τρόφιμα που επιθυμεί πολύ, διότι η αυστηρή απαγόρευση οδηγεί συνήθως στην αύξηση της επιθυμίας για κατανάλωσή τους. Επιτρέψτε τα όμως μόνο σε κάποια ξεχωριστή περίπτωση, μια έξοδο ή μια γιορτή, χωρίς βέβαια να τα χρησιμοποιείτε σαν κίνητρο ή ανταμοιβή ή, αντίθετα, τη στέρησή τους ως τιμωρία.
Γλυκά
Γλυκά και παγωτά δεν μπορούν να υποκαταστήσουν τα γεύματα και δεν είναι «για χόρταση» αλλά για ευχαρίστηση. Το επιθυμητό είναι να τρώγονται σπανίως, για παράδειγμα 1-2 φορές εβδομαδιαίως, σε ποσότητα που να μην αποδίδει περισσότερες από 150 θερμίδες, δηλαδή όσες περίπου περιέχουν 2 μικρές μπάλες απλό παγωτό. Η προτιμότερη επιλογή είναι τα σπιτικά γλυκά και παγωτά με ελάχιστη ζάχαρη και πρώτες ύλες το γάλα ή γιαούρτι και φρούτα.
Φαγητά fast food
Ικανοποιήστε την επιθυμία του παιδιού για αυτά φτιάχνοντας αντίστοιχα σπιτικά π.χ. πίτες με αλεύρι ολικής αλέσεως και λιγότερα τυριά, πίτσες με περισσότερα λαχανικά και χωρίς αλλαντικά, χάμπουργκερ με άπαχο κιμά, σουβλάκια με αλάδωτη πίτα. Φτιάξτε επίσης σνακ που αρέσουν σε όλα τα παιδιά όπως μπάρες δημητριακών, ποπ κορν και τσιπς στο φούρνο με ελάχιστο λάδι, π.χ. πατάτας, αραβικής πίτας, μπανάνας.
Έλεγχος εκτός σπιτιού
Ελέγχετε εάν το παιδί σας έχει μια ισορροπημένη διατροφή και έξω από το σπίτι, π.χ. όταν βρίσκεται παρέα με τους φίλους του. Ιδιαίτερη προσοχή στον παππού και στη γιαγιά που θεωρούν ότι πάχος γίνεται μπόι και ανταμείβουν το εγγόνι τους με οποιαδήποτε λιχουδιά ζητήσει. Προσοχή όμως και στο υπερβολικό χαρτζιλίκι, γιατί δίνει τη δυνατότητα στο παιδί να αγοράσει κρυφά ό,τι θέλει. Βεβαίως, εννοείται, ότι δεν θα πρέπει να περάσετε στο άλλο άκρο, να γίνετε δηλαδή υπερπροστατευτικοί, να τρέχετε συνεχώς πίσω από το παιδί, να ελέγχετε οτιδήποτε τρώει ή να του βάζετε χίλιες δυο απαγορεύσεις για να το προστατέψετε.
ΣΩΜΑΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ
Η αλλαγή των διαιτητικών συνηθειών πρέπει να συνδυάζεται με αύξηση των σωματικών δραστηριοτήτων και περιορισμό του καθιστικού τρόπου ζωής.
Υπαίθριο παιχνίδι
Παροτρύνετε το παιδί να μειώσει το χρόνο που ασχολείται με τον ηλεκτρονικό υπολογιστή ή βλέπει τηλεόραση. Ενθαρρύνετε το παιχνίδι εκτός σπιτιού όπως σε παιδική χαρά, παιδότοπους, ανοικτά κέντρα άθλησης, στη γειτονιά, με το ποδήλατο, με την μπάλα, με σκοινάκι κ.ά.
Άσκηση στο σπίτι
Εκμεταλλευτείτε τους διαθέσιμους χώρους του σπιτιού για άθληση, π.χ. αυλή στην οποία θα τοποθετήσετε μπασκέτα. Αν έχετε στατικό ποδήλατο, προτείνετε στο παιδί να το χρησιμοποιεί, π.χ. καθώς βλέπει τηλεόραση. Εναλλακτικά ή συμπληρωματικά, μπορεί να ασκηθεί σε κονσόλα με προγράμματα απομίμησης αθλημάτων, γυμναστικής, χορού και παιχνίδια που απαιτούν κινητικές δεξιότητες (active games).
Οικογενειακή άσκηση
Περπατήστε και παίξτε με το παιδί σας με κάθε ευκαιρία, πηγαίνετε μαζί να ψωνίσετε χρησιμοποιώντας τα πόδια και όχι αυτοκίνητο. Όποτε υπάρχει η δυνατότητα οργανώστε οικογενειακές εκδρομές στη φύση, πηγαίνετε στη θάλασσα, ασχοληθείτε με κάποια αθλητική δραστηριότητα ή αφιερώσετε χρόνο σε παιχνίδι, περπάτημα ή ποδήλατο.
Οργανωμένη άθληση
Αν δεν πάτε διακοπές ή μέχρι να πάτε, εγγράψτε το παιδί σας σε προγράμματα για την εκμάθηση ενός αθλήματος που του αρέσει, π.χ. κολύμβηση, ή γραφτείτε μαζί σε κάποιο γυμναστήριο, δημοτικό ή ιδιωτικό, με παιδικό τμήμα ή προγράμματα ταυτόχρονης άσκησης γονέων και παιδιών.
Δραστήριες διακοπές
Όταν βρίσκετε σε τόπο διακοπών, δώστε το παράδειγμα και οργανώστε το πρόγραμμα έτσι ώστε να δίνεται η ευκαιρία σε όλα τα μέλη της οικογένειάς σας να ασκούνται καθημερινά, π.χ. με κολύμβηση, αθλήματα στη θάλασσα, παιχνίδια στην παραλία, πεζοπορία.
Οι παρεχόμενες πληροφορίες αφορούν παιδιά ηλικίας 5-11 ετών. Μην υποβάλλετε ποτέ ένα υπέρβαρο ή παχύσαρκο παιδί σε διατροφικές στερήσεις ή αυτοσχέδια δίαιτα. Αντιμετωπίστε εγκαίρως και σωστά το πρόβλημά του με την υποστήριξη ειδικών.
►Βρείτε μας στο Facebook: shorturl.at/aknuQ
►Βρείτε μας στο Instagram: shorturl.at/vC079
►Βρείτε μας στο Linkedin: shorturl.at/isY08
►Επικοινωνήστε μαζί μας στο inmedhealth.gr@gmail.com
0 Σχόλια