Ζήλεια: Πώς να απαλλαγείς από αυτή!
Η ζήλεια είναι ένα συναίσθημα που όλοι έχουμε νιώσει κάποια στιγμή της ζωής μας. Είναι ένα συναίσθημα φυσιολογικό και μπορεί να εμφανιστεί σε σχέσεις ερωτικές, φιλικές ακόμη και συγγενικές. Όταν όμως η ζήλεια είναι υπερβολική ή αδικαιολόγητη τείνει να προκαλεί μεγάλη δυσφορία σε αυτόν που την νιώθει αλλά και σε αυτόν που τη δέχεται. Το πόσο διαρκεί η ζήλεια, ποιες σκέψεις δημιουργεί και σε τι πράξεις οδηγεί είναι συνάρτηση παραγόντων όπως η χαμηλή αυτοεκτίμηση, η χαμηλή αυτοπεποίθηση και η υψηλή ανασφάλεια που έχει κάποιος.
Ο Φρόιντ διέκρινε τρία είδη ζήλιας, τη φυσιολογική, τη νευρωτική και την παθολογική. Η φυσιολογική ζήλεια είναι το συναίσθημα που αισθάνονται πολλοί άνθρωποι σε κάποια φάση της ζωής τους και προκαλείται από τη συμπεριφορά κάποιου τρίτου. Αυτό το συναίσθημα εξαφανίζεται από μόνο του μόλις ηρεμήσει η κατάσταση. Η νευρωτική ζήλια εμφανίζεται σε άτομα υπερευαίσθητα και δεν αποδίδεται σε ορατές αιτίες. Στηρίζεται στο μηχανισμό άμυνας της προβολής, όπου κάποιος προβάλει τα συναισθήματα του σε κάποιον άλλον, λόγω της ενοχής που νιώθει για τις δικιές του πράξεις. Τέλος, η παθολογική ζήλια ξεπερνά τα όρια του κοινωνικά αποδεκτού και σχετίζεται σε έμμονες ιδέες που έχει κάποιος. Το άτομο που νιώθει αυτό το είδος ζήλειας αισθάνεται μειονεκτικά απέναντι σε κάποιον άλλο και παρατηρεί εξονυχιστικά τη συμπεριφορά του άλλου, προκειμένου να βρει πειστήρια και αποδείξεις που να στηρίζουν την ζήλεια του. Σε αυτό το είδος ζήλειας σύμφωνα με έρευνες, το 37-58% των περιπτώσεων που το εκδηλώνουν πάσχουν και από κάποια άλλη ψυχιατρική διαταραχή, όπως η διαταραχή προσωπικότητας.
Γιατί μπορεί να ζηλεύει κάποιος;
Η εκδήλωση του συναισθήματος της ζήλειας μπορεί να οφείλεται σε παράγοντες περιβαλλοντικούς αλλά και βιολογικούς. Ο τρόπος ανατροφής, για παράδειγμα, διαμορφώνει μεγάλο κομμάτι της προσωπικότητας κάποιου. Ένα περιβάλλον ακραία ελεγκτικό, όπου η δέσμευση και η αποκλειστικότητα είναι προτεραιότητες, δημιουργούν στο άτομο την ανάγκη να έχει τον έλεγχο απέναντι σε άλλους και να νιώθει απειλή σε καταστάσεις που αυτό δεν συμβαίνει, με αποτέλεσμα να εκδηλώνει έντονα το συναίσθημα της ζήλειας. Επιπλέον, η έλλειψη αυτοεκτίμησης μπορεί να δημιουργεί καχυποψία απέναντι στους άλλους και να εξωτερικεύεται μέσω της κτητικότητας, του θυμού και των απειλών και των κατηγοριών προς άλλους. Σε αυτά τα πλαίσια εντάσσεται και η ζήλεια για τα επιτεύγματα άλλων ανθρώπων που κάνουν το άτομο να εστιάζει μόνο στο «αρνητικό». Ιδιαίτερα για τις ερωτικές σχέσεις και για τη ζήλεια που εκδηλώνεται σε αυτές, υπάρχει και βιολογική εξήγηση που αποδίδει τη ζήλεια σε ένα μηχανισμό εξασφάλισης της πρόσβαση στους πιο αναπαραγωγικούς συντρόφους. Για παράδειγμα, οι άντρες ζηλεύουν γιατί αναζητούν αποκλειστικότητα στην αναπαραγωγή από τη σύντροφό τους, ενώ οι γυναίκες επειδή αναζητούν την προστασία και την φροντίδα του αρσενικού, προκειμένου να αισθανθούν ασφάλεια.
Πως μπορούμε να αντιμετωπίσουμε την ζήλεια με υγιή τρόπο ώστε να μην λειτουργεί καταστροφικά;
1) Αποδεχτείτε τις σκέψεις και τα συναισθήματα ζήλιας: Όταν αντιλαμβάνεστε ότι αισθάνεστε ζήλια, πάρτε μια βαθιά ανάσα και παρατηρήστε τις σκέψεις και τα συναισθήματά σας. Η ζήλια χάνει τη δύναμή της με αυτό τον τρόπο, γιατί δεν της επιτρέπετε να σας επηρεάσει. Θα ανακαλύψετε έτσι ότι οι σκέψεις και τα συναισθήματα που είχατε διαφέρουν από την πραγματικότητα.
2) Δείξτε εμπιστοσύνη: Ο καλύτερος τρόπος για να αντιμετωπιστεί η ζήλια είναι να δομήσετε στις σχέσεις σας την εμπιστοσύνη και τον σεβασμό. Η αβεβαιότητα είναι κομμάτι κάθε σχέσης καθώς υπάρχουν πάρα πολλοί περιορισμοί ως προς τον έλεγχο των καταστάσεων και για αυτό θα πρέπει να εναρμονιστείτε με αυτή και να αφήσετε τον εαυτό σας να εμπιστευτεί.
3) Βρείτε για ποιο λόγο ζηλεύετε: Αν βρείτε την πραγματική αιτία τότε μπορείτε να εστιάσετε στον εαυτό σας και στο πως θα μπορέσετε να βελτιωθείτε. Υπάρχουν αρκετές δυσλειτουργικές, μη ρεαλιστικές πεποιθήσεις που μπορεί να οδηγήσουν στην εκδήλωση ζήλιας. Αν η ζήλια σας στηρίζεται σε κάποια από αυτές τότε είναι καλό να προσπαθήσετε να αποτιμήσετε κατά πόσον είναι ρεαλιστικές ή όχι.
4) Διαχειριστείτε τη ζήλεια με ηρεμία: Κάθε φορά που νιώθετε ζήλεια προσπαθήστε να αποστασιοποιηθείτε από την ψυχοφθόρα κατάσταση για να σκεφτείτε και να ηρεμήσετε. Θα μπορούσατε να εστιάζετε στα θετικά και να εκτιμάτε αυτά που έχετε για να νιώσετε καλύτερα.
5) Χρησιμοποιήστε δεξιότητες επικοινωνίας για να βελτιώσετε τις σχέση σας: Μία οποιαδήποτε σχέση προσφέρει μεγαλύτερη ασφάλεια όταν υπάρχει η αμοιβαιότητα συναισθημάτων, επιβράβευση των θετικών σημείων, σεβασμός, απώλεια κριτικής διάθεσης, μοίρασμα των ευθυνών και ευχάριστες κοινές δραστηριότητες.
Βιβλιογραφία
Buss, D. M., & Haselton, M. (2005). The evolution of jealousy. Trends in Cognitive Sciences, 9(11), 506-506.
Chan, K. Q., Tong, E. M., Tan, D. H., & Koh, A. H. (2013). What do love and jealousy taste like?. Emotion, 13(6), 1142.
Daly, M., Wilson, M., & Weghorst, S. J. (1982). Male sexual jealousy. Ethology and sociobiology, 3(1), 11-27.
Κείμενο: Διαμαντοπούλου Δανάη, Ψυχολόγος MSc
#inmedhealth
►Βρείτε μας στο Linkedin: shorturl.at/isY08
►Επικοινωνήστε μαζί μας στο inmedhealth.blogspot.gr@gmail.com
Βρείτε μας στο Youtube!
*Οι απόψεις των εθελοντών αρθρογράφων είναι απολύτως προσωπικές και δεν εκφράζουν απαραίτητα την άποψη του ιδιοκτήτη.
0 Σχόλια