Η Ψυχολογία της Υπερανάλυσης
Υπάρχουν φορές που οι σκέψεις μας για κάτι είναι ασταμάτητες και γρήγορα εναλλασσόμενες, έχοντας το ίδιο επαναλαμβανόμενο μοτίβο, αυτό της υπερανάλυσης. Η υπερανάλυση γύρω από ένα θέμα είναι κοινό χαρακτηριστικό γνώρισμα που εμφανίζουν άτομα τα οποία βρίσκονται σε μια κατάσταση άγχους και αντιμετωπίζουν τον φόβο του να μην μείνουν μόνοι με τον εαυτό τους. Η ενασχόλησή με τις ίδιες σκέψεις γίνεται αυτοσκοπός και το άτομο παγιδεύεται σε ασταμάτητο μονόλογο. Η ανασφάλεια, η θλίψη, η ανησυχία μπορεί να οδηγήσουν στην υπερμεγένθυση κάποιων γεγονότων και στην άσκοπη σπατάλη χρόνου σε σκέψεις που δεν έχουν συχνά καμία λογική βάση.
Ακόμη, η αίσθηση απώλειας ελέγχου που βιώνει το άτομο που υπεραναλύει τον οδηγεί στο να προσπαθεί να επιλύσει τα προβλήματα του, κάνοντας ακριβώς αυτό που δεν χρειάζεται, εστιάζοντας και αναλύοντας το ίδιο το πρόβλημα. Στην προσπάθειά του να ελέγξει το παρελθόν, το παρόν και ιδιαίτερα το μέλλον αυξάνεται η ανησυχία για τις προθέσεις, τις σκέψεις, ή τις ενέργειες των άλλων ανθρώπων, και στην πραγματικότητα βοηθά στο να συμβεί αυτό που φοβάται. Ακόμη ενισχύει αρνητικές σκέψεις, φόβους, θυμό και αισθήματα κατωτερότητας, τα οποία, με τη σειρά τους, τρέφουν τη διαδικασία της υπερανάλυση.
Αποτέλεσμα αυτής της προσέγγισης είναι το πρόβλημα να γίνεται μεγαλύτερο!
Αποτέλεσμα αυτής της προσέγγισης είναι να γίνεται το άτομο περισσότερο ευάλωτο στο άγχος και την καταθλιπτική συμπτωματολογία!
Επιπτώσεις της Υπερανάλυσης στη ψυχική υγεία:
Το άτομο που υπεραναλύει συνήθως σκέφτεται κάπως έτσι: Ξέχασα να κάνω κάτι, πάντα ξεχνάω, πόσο χαζός είμαι, ή Αν δεν τα κάνω όλα τέλεια και δεν τα καταφέρω σε όλα όσα στοχεύω είμαι αποτυχημένος και οι άλλοι θα σκεφτούν έτσι για μένα, γιατί και τότε είχα κάνει αυτό και κάποιος μου είπε κάτι και ….ή Θα έπρεπε να είχα κάνει την τάδε επιλογή τότε που με ρώτησαν, για αυτό τώρα είμαι χάλια, όλο λάθος επιλογές κάνω, ή Τι θα συμβεί αν κάνω/πω αυτό, τι θα σκεφτεί ο άλλος, μήπως θα έπρεπε να το κάνω έτσι. Κοινό στοιχείο των παραπάνω σκέψεων είναι ότι λειτουργούν ως παγίδες που απορροφούν την ενέργεια, στερούν την απόλαυση της στιγμής και δημιουργούν αδιέξοδα. Πολλές φορές μπορεί να επηρεάσουν ακόμα και τη συγκέντρωση και την ολοκλήρωση καθημερινών εργασιών όπως και τη μνήμη και τον ύπνο αλλά και την ικανότητα λήψης αποφάσεων.
Ωστόσο, το να κάνει κάποιος τέτοιου τύπου σκέψεις δεν σημαίνει ότι πράγματι είναι εκτός ελέγχου, αλλά ότι το επίπεδο πίεσης που αντιμετωπίζει είναι υψηλότερο από ό, τι συνήθως.
Άλλωστε η ικανότητά που έχει κάποιος να εξερευνά τις δικές του σκέψεις και να τις αναλύει διαχωρίζοντας τα δεδομένα της εσωτερικής πραγματικότητας (ερμηνείες γεγονότων – σκέψεις – συναισθήματα) από τα δεδομένα της εξωτερικής πραγματικότητας θεωρείται πολύ σημαντική όταν διατηρείται σε φυσιολογικά επίπεδα. Μέσω αυτής μπορεί κάποιος να δίνει νόημα στη ζωή του και να βελτιώσει τις σχέσεις που έχει με τους άλλους ανθρώπους.
Πως μπορώ να σταματήσω την υπερανάληση;
- Κάνοντας την εξής ερώτηση στον εαυτό: Πότε η τακτική της υπερανάλυσης με βοήθησε πραγματικά να λύσω τα προβλήματα μου; Πότε μου φάνηκε χρήσιμη;
- Στη συνέχεια να εξετάσω κάποιος πόσο ρεαλιστικές είναι, δηλαδή πόσο ανταποκρίνονται στη πραγματικότητα οι σκέψεις που κάνω για τον εαυτό μου.
- Να σταματήσω τις υποθέσεις για τις σκέψεις και τα συναισθήματα των άλλων και να αρχίσω να ρωτάω τους άλλους για αυτά.
- Να κάνω μια δοκιμή να ενεργώ, να πάρω πρωτοβουλίες, να ψάξω τρόπους επίλυσης μιας κατάστασης αντί να αναλώνομαι σε σκέψεις και συναισθήματα απώλειας ελέγχου
- Μπορώ να κρατάω σημειώσεις για όσα αγωνιώ ώστε να τα αξιολογώ αργότερα, όταν θα έχω αποτασιοποιηθεί από την κατάσταση. Με αυτό τον τρόπο δεσμεύω το μυαλό μου στο έργο της συγγραφής και μειώνω τις καλπάζουσες σκέψεις.
- Να μην ξεχνώ να παίρνω ανάσες. Μετράω μέχρι το 3 καθώς εισπνέω και μέχρι το 5 καθώς εκπνέω. Δίνω προσοχή στην αναπνοή και προσπαθώ να επιβραδύνω
Κείμενο: Διαμαντοπούλου Δανάη, Ψυχολόγος MSc
#inmedhealth
►Βρείτε μας στο Linkedin: shorturl.at/isY08
►Επικοινωνήστε μαζί μας στο inmedhealth.blogspot.gr@gmail.com
Βρείτε μας στο Youtube!
*Οι απόψεις των εθελοντών αρθρογράφων είναι απολύτως προσωπικές και δεν εκφράζουν απαραίτητα την άποψη του ιδιοκτήτη.
0 Σχόλια