Ευ ζην: 6 διαστάσεις που περιγράφουν τα χαρακτηριστικά των ατόμων που βιώνουν ευ ζην
Η ποιότητα ζωής είναι ένα θέμα που έχει απασχολήσει σε μεγάλο βαθμό την ανθρωπότητα. Ήδη από την αρχαιότητα οι άνθρωποι άρχισαν να εξερευνούν τρόπους, ώστε να βελτιώνουν συνεχώς τη ζωή τους. Στην σημερινή εποχή υποστηρίζεται ότι το ευ ζην απαιτεί διάκριση μεταξύ αυτών των επιθυμιών που βιώνονται μόνο υποκειμενικά και των οποίων η ικανοποίηση οδηγεί σε στιγμιαία ευχαρίστηση, και εκείνων των αναγκών που έχουν τις ρίζες τους στην ανθρώπινη φύση και των οποίων η συνειδητοποίηση είναι σημαντική για την ανθρώπινη ανάπτυξη και παράγει ευδαιμονία, ή αλλιώς ευ ζην. Ο όρος ευδαιμονία είναι πολύτιμος, καθώς αναφέρεται στο ευ ζην ως ξεχωριστό από την ευτυχία καθαυτή, διότι δεν καταλήγουν όλες οι επιθυμίες σε ευ ζην, όταν εκπληρωθούν, αφού μερικά αποτελέσματα δεν είναι ευεργετικά για τους ανθρώπους και δεν προωθούν την ευημερία. Η ευδαιμονία συμβαίνει όταν οι δραστηριότητες ζωής των ανθρώπων είναι περισσότερο σύμφωνες με βαθύτερες αξίες και ολοκληρωτικά δεσμευμένες με αυτές. Κάτω από αυτές τις συνθήκες οι άνθρωποι νιώθουν αληθινοί και αυθεντικοί ζώντας ως αυτό που πραγματικά είναι.
Οι ερευνητές του ευ ζην κατέληξαν στις παρακάτω 6 διαστάσεις που περιγράφουν τα χαρακτηριστικά των ατόμων που βιώνουν ευ ζην:
Αυτοαποδοχή: Η αυτοαποδοχή ορίζεται ως ο κεντρικός παράγοντας της ψυχικής υγείας, όπως και χαρακτηριστικό αυτοπραγμάτωσης, βέλτιστης λειτουργικότητας και ωριμότητας. Οι αναπτυξιακές θεωρίες εστιάζουν, επίσης, στην αποδοχή πολλαπλών οπτικών του εαυτού συμπεριλαμβανομένων θετικών και αρνητικών στοιχείων και του παρελθόντος κάποιου.
Διαπροσωπικές σχέσεις: Η ικανότητα για αγάπη θεωρείται ως βασικό συστατικό της ψυχικής υγείας και ένδειξη ωριμότητας. Τα άτομα με αυτοπραγμάτωση περιγράφονται ως έχοντα δυνατά συναισθήματα συμπάθειας και αγάπης για όλους τους ανθρώπους και είναι περισσότερο ικανά για αγάπη, βαθύτερες φιλίες και πιο ολοκληρωμένη ταύτιση με τους άλλους, ενδιαφέρονται για την ευημερία των άλλων και κατανοούν το δούναι και λαβείν των ανθρώπινων σχέσεων.
Αυτονομία: Το πλήρως λειτουργικό άτομο, ως έχον ένα εσωτερικό κέντρο αξιολόγησης, δεν στρέφεται στους άλλους για αποδοχή, αλλά αξιολογεί τον εαυτό του βάσει προσωπικών σταθερών. Η διαδικασία του να στρέφεται κανείς στον εσωτερικό του κόσμο με το πέρασμα του χρόνου θεωρείται, επίσης, από τους αναπτυξιακούς ψυχολόγους ότι δίνει στο άτομο μία αίσθηση ελευθερίας από τις νόρμες που κυβερνούν την καθημερινή ζωή. Τα άτομα που χαρακτηρίζονται από αυτονομία μπορούν να αντισταθούν στις πιέσεις της κοινωνίας να σκέφτονται και να δρουν με συγκεκριμένους τρόπους, καθώς είναι αυτοκαθοριζόμενα και ανεξάρτητα.
Κυριαρχία στο περιβάλλον: Η κυριαρχία στο περιβάλλον είναι η ικανότητα του ατόμου να διαλέγει ή να δημιουργεί περιβάλλοντα που ταιριάζουν στις ψυχικές του ανάγκες και αξίες, και αποτελεί γνώρισμα τόσο της ψυχικής υγείας όσο και της ωριμότητας. Ακόμη, η δια βίου ανάπτυξη απαιτεί την ικανότητα να διαχειρίζεται κανείς και να ελέγχει σύνθετα περιβάλλοντα. Άλλωστε, το να γερνά κανείς επιτυχώς δίνει έμφαση στην έκταση κατά την οποία το άτομο εκμεταλλεύεται τις ευκαιρίες του περιβάλλοντος.
Σκοπός στην ζωή: Οι αναπτυξιακές θεωρίες αναφέρονται σε μία ποικιλία εναλλασσόμενων σκοπών ή στόχων στη ζωή, όπως το να είναι κανείς παραγωγικός και δημιουργικός ή να επιτυγχάνει συναισθηματική ολοκλήρωση. Ένα άτομο που δεν βρίσκει νόημα στη ζωή, έχει λίγους στόχους και καμία αίσθηση κατεύθυνσης.
Προσωπική ανάπτυξη: Η ανάγκη να πραγματωθεί κάποιος και να συνειδητοποιήσει το δυναμικό του είναι κεντρική για την προσωπική ανάπτυξη. Το να είναι κανείς ανοιχτός σε νέες εμπειρίες, για παράδειγμα, είναι κύριο γνώρισμα του πλήρως λειτουργικού ατόμου. Ένα τέτοιο άτομο εξελίσσει συνεχώς τα ταλέντα και τις ικανότητές του, αντί να επαναπαύεται σε μία σταθερή κατάσταση μέσα από την οποία επιλύονται όλα τα προβλήματα. Οι αναπτυξιακές θεωρίες, επίσης, τονίζουν τη συνεχόμενη ανάπτυξη και την αντιμετώπιση νέων δοκιμασιών σε διαφορετικές περιόδους της ζωής. Όσοι παρουσιάζουν προσωπική ανάπτυξη με την πάροδο του χρόνου, αλλάζουν με τέτοιο τρόπο ώστε αντανακλούν περισσότερη αυτογνωσία και αποτελεσματικότητα.
Πηγή: Ryff, C. D., & Singer, B. (1996). Psychological Well-Being: Meaning, Measurement, and Implications for Psychotherapy Research. Psychotherapy and Psychosomatics, 65, 14-23.
0 Σχόλια