Οι φόβοι των παιδιών: «Μαμά να κοιμηθώ μαζί σου;»
Καθ’ όλη τη διάρκεια της ανάπτυξης, τα παιδιά βιώνουν συχνά δυσάρεστα συναισθήματα, ανάμεσα στα οποία συγκαταλέγεται και ο φόβος. Τα παιδιά έρχονται αντιμέτωπα με το συναίσθημα του φόβου όταν βιώνουν εμπειρίες και καταστάσεις απρόβλεπτες, ικανές να τους δημιουργήσουν το αίσθημα ότι είναι αβοήθητα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι δεν πρέπει να συγχέουμε την έννοια του φόβου με αυτή της φοβίας. Φόβος είναι μια φυσιολογική αντίδραση απέναντι σε μια πραγματική απειλή, ενώ φοβία είναι μια αντίδραση φόβου δυσανάλογη προς την απειλή ή το αντικείμενο φόβου ( Morris & Kratochwill, 1991. Reed, Carter, & Miller, 1992).
Έμφυτοι & Επίκτητοι φόβοι
Έμφυτοι φόβοι είναι αυτοί που παρουσιάζονται στα παιδιά και δεν σχετίζονται με το περιβάλλον τους. Τέτοιοι φόβοι είναι:
1.ο φόβος του πόνου,
2.ο φόβος που προέρχεται από ένα ξαφνικό ή και δυνατό θόρυβο,
3.ο φόβος του κινδύνου που σχετίζεται με το ύψος, το σκοτάδι, τις απειλές, το θυμό και την επιθετικότητα,
4.ο φόβος για το απροσδόκητο π.χ. άγνωστα πρόσωπα, μέρη κτλ. ,
5.ο φόβος της απώλειας της ισορροπίας.
Από την άλλη μεριά, οι επίκτητοι φόβοι σχετίζονται με αιτίες που προκαλούν φόβο και είτε προέρχονται από το περιβάλλον του παιδιού, είτε από τους γονείς του και βιώματα που του δημιουργούν την αντίληψη ότι κινδυνεύει.
Αυτοί οι φόβοι λοιπόν πηγάζουν από:
Παραμύθια. Τα παραμύθια είναι πολύ χρήσιμα κατά την περίοδο της ανάπτυξης ενός παιδιού, ωστόσο από ψυχολογική σκοπιά δεν θεωρούνται όλα τα παραμύθια κατάλληλα, λόγω περιεχομένου. Έτσι, παραμύθια τα οποία προβάλλουν αρνητικά φορτισμένες καταστάσεις (εγκατάλειψη, θάνατος, κακές μάγισσες, τέρατα) εντάσσουν τα παιδιά σε φανταστικούς κόσμους δημιουργώντας τους φόβους, οι οποίοι έχουν αντίκτυπο στην καθημερινή τους ζωή.
Θεάματα από την τηλεόραση και το διαδίκτυο. Τα παιδιά μέσω του διαδικτύου και την τηλεόρασης εκτίθενται σε ερεθίσματα, τα οποία ακόμη και αν σε πολλές περιπτώσεις θεωρούνται «κατάλληλα» για τα παιδιά εν τέλει δεν είναι. Έτσι, σκηνές όπως πόλεμοι, άγρια ζώα και καταστροφές μπορούν να προκαλέσουν ιδιαίτερη αγωνία στα παιδιά, η οποία στην συνέχεια μετουσιώνεται ως φόβος.
Τιμωρίες. Οι τιμωρίες στις οποίες κάποιες φορές υποβάλλουμε τα παιδιά ή οι απειλές τιμωριών, όπως είναι το κλείδωμα σε ένα σκοτεινό δωμάτιο ή η απειλή ότι θα πάθουμε κάτι από την στενοχώρια μας εξαιτίας της συμπεριφοράς του, έστω κι αν δεν είναι πραγματικές, έχουν επιπτώσεις στα παιδιά καθώς τείνουν να τις φαντάζονται και στο τέλος να φοβούνται.
Οι φόβοι των μεγάλων. Τα παιδιά μιμούνται τις συμπεριφορές των γονιών τους σε πολλές φάσεις της ανάπτυξης άμεσα ή έμμεσα. Έτσι, αν ένας γονιός εκδηλώνει φόβο απέναντι σε ένα γεγονός ή μια κατάσταση, το παιδί μαθαίνει να φοβάται κι εκείνο μιμούμενο τον γονέα του.
Οι επιπτώσεις του φόβου γίνονται αντιληπτές στα παιδιά μέσω διαφόρων συμπεριφορών. Ακολούθως, συναντάμε παιδιά που δεν μπορούν να κοιμηθούν μόνα τους, που φοβούνται το σκοτάδι, που έχουν συχνά εφιάλτες, που αποφεύγουν διάφορα πρόσωπα ή καταστάσεις που τα φοβίζουν κτλ.
Το να είσαι γονιός αποτελεί δύσκολο και απαιτητικό έργο. Ωστόσο, η πιο ισχυρή προστασία για ένα παιδί είναι η αγάπη, η αποδοχή και η κατανόηση που λαμβάνει από τους γονείς του. Είναι σημαντικό λοιπόν να μην ξεχνάμε πως ο φόβος είναι ένα απόλυτα φυσιολογικό συναίσθημα με το οποίο έρχονται αντιμέτωπα τα παιδιά, όμως με την δική μας συμπαράσταση, ενθάρρυνση και κατανόηση μπορούν να τον διαχειριστούν και κάποτε να τον ξεπεράσουν.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Herbert, M. (1992). Ψυχολογικά προβλήματα παιδικής ηλικίας, τόμος β. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
Χατζηχρήστου, Χ. (2011). Αναγνώριση, Έκφραση, Διαχείριση Συναισθημάτων, Αθήνα: τυπωθήτω.
Κείμενο: Χρυσάνθη Σολωμού, Σπουδάστρια Επιστημών της Εκπαίδευσης και Κοινωνικής Εργασίας.
►Βρείτε μας στο Linkedin: shorturl.at/isY08
►Επικοινωνήστε μαζί μας στο inmedhealth.blogspot.gr@gmail.com
Βρείτε μας στο Youtube!
*Οι απόψεις των εθελοντών αρθρογράφων είναι απολύτως προσωπικές και δεν εκφράζουν απαραίτητα την άποψη του ιδιοκτήτη.
0 Σχόλια