Το πρόσωπο της Ψυχικής Ασθένειας
Η ψυχική ασθένεια είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράχψει μοτίβα σκέψης και συμπεριφοράς, που συνήθως αποκλίνουν από αυτό που ονομάζουμε φυσιολογικό και τα οποία προκαλούν σημαντική έκπτωση της λειτουργικότητας του ατόμου σε έναν ή παραπάνω τομείς. Είναι δυνατόν, όπως και κάποιες σωματικές ασθένειες, να σχετίζεται με συγκεκριμένες περιοχές ή λειτουργίες του εγκεφάλου ή και του υπόλοιπου νευρικού συστήματος. Η αναγνώριση και η κατανόηση των ψυχικών διαταραχών έχει εξελιχθεί με το πέρασμα των χρόνων αν και υπάρχουν ακόμη ποικίλοι ορισμοί και ταξινομήσεις.
Σε πολλές περιπτώσεις, παρουσιάζεται μια συνέχεια μεταξύ ψυχικής υγείας και ψυχικής ασθένειας ή συνύπαρξη πολλών ψυχικών ασθενείών, πράγμα που κάνει τη διάγνωση δύσκολη και απαιτεί διαφοροδιάγνωση. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, πάνω από το ένα τρίτο των ανθρώπων στις περισσότερες χώρες αναφέρουν προβλήματα σε κάποιο σημείο της ζωής τους τα οποία ταιριάζουν στα κριτήρια διάγνωσης ενός ή περισσότερων από τις πιο συχνές ψυχικές διαταραχές, χωρίς απαραίτητα να πληρούν τα κριτήρια για κάποια από αυτές. Επιπλέον ψυχικές ασθένειες μπορούν αναπτύσσονται κατά τη διάρκεια της ζωής ενός ατόμου. Αυτό μπορεί να συνδέεται με τα γονίδια αλλά και τις εμπειρίες και τα βιώματα του καθενός. Το τι θεωρείται ως ψυχική ασθένεια έχει αλλάξει με την πάροδο του χρόνου και ακόμη μπορεί να μην σημαίνει το ίδιο πράγμα σε μία διαφορετική κουλτούρα ή πολιτισμό.
Τα αίτια των ψυχικών διαταραχών ποικίλλουν ενώ σε πολλές περιπτώσεις δεν είναι ξεκάθαρα. Η αξιολόγηση και η εκτίμηση τους γίνεται από ψυχιάτρους και κλινικούς ψυχολόγους συνήθως, οι οποίοι χρησιμοποιούν διάφορες μεθόδους και ψυχομετρικά εργαλεία, ενώ συχνά βασίζονται στην παρατήρηση, τις πληροφορίες και στις απαντήσεις που λαμβάνουν μέσα από τη κλινική συνέντευξη. Πολλές ψυχικές ασθένειες συνήθως λαμβάνουν κλινική θεραπεία η οποία παρέχεται από ποικίλους επαγγελματίες ψυχικής υγείας.
Η ψυχοθεραπεία και η ψυχιατρική θεραπευτική αγωγή (φαρμακοθεραπεία) είναι δύο κύριες και συχνότερες επιλογές θεραπείας, όπως είναι και η παρέμβαση στη κοινότητα με στόχο την ισότιμη υποστήριξη αλλά και τα προγράμματα αυτοβοήθειας. Σε μια μειοψηφία των περιπτώσεων μπορεί να υπάρξει ακούσιος περιορισμός ή ακούσια θεραπεία, όπου η νομοθεσία το επιτρέπει. Ωστόσο, σε πολλές περιπτώσεις το στίγμα και η διάκριση που υφίστανται τα άτομα που παρουσιάζουν ψυχική νόσο μπορεί να προσθέσει στον πόνο που βιώνουν γιατί γεμίζει τον ψυχικά ασθενή και την οικογένεια του με αισθήματα ντροπής, τον εμποδίζει να ζητήσει άμεση βοήθεια και του στερεί τις κοινωνικές ευκαιρίες που ο καθένας δικαιούται. Τα σκληρά στερεότυπα, οι προκαταλήψεις και οι προσβλητικοί μύθοι που ακολουθούν την ψυχική ασθένεια έχουν χτίσει ένα τείχος γύρω από τους πάσχοντες από ψυχική νόσο που δε τους επιτρέπει να έχουν τη ζωή που τους αξίζει.
Τα τελευταία χρόνια γίνονται διάφορες κοινωνικές κινητοποιήσεις που προσπαθούν να αυξήσουν την ενημερότητα, την κατανόηση και να αντικρούσουν τον κοινωνικό αποκλεισμό. Η πρόληψη εμφανίζεται πλέον σε κάποιες στρατηγικές της ψυχικής υγείας.
Τι δεν πρέπει να λέμε σε κάποιον που πάσχει από ψυχική ασθένεια:
1. Βρες να κάνεις κάτι να μη σκέφτεσαι: ειδικά σε περιπτώσεις με σοβαρή ψυχική ασθένεια, το να προσπαθήσει κάποιος με δύναμη να απεμπλακεί το οδηγεί στο να εξακολουθήσει να παραμένει με τις ίδιες δυσκολίες. Αγνοώντας την ψυχική ασθένεια, δεν την απομακρύνεις.
2. Πιστεύω ότι δεν θες να γίνεις καλά: είναι μία φράση που έχει μια ισχυρή επίδραση γιατί σημαίνει ότι ο ψυχικά ασθενής είναι ηθελημένα άρρωστος και ότι δεν έχει κανένα συμφέρον να θέλει να είναι υγιής με συνέπεια να δημιουργούνται οι εντυπώσεις ότι έχει δευτερογενές όφελος προσποιούμενος ότι είναι άρρωστος.
3. Σταμάτα να επικεντρώνεσαι στα κακά πράγματα: με αυτή τη φράση μπορεί το άτομο να αισθάνεται ακόμα χειρότερα για τον εαυτό του. Αντιλαμβανόμενοι στο μυαλό τους το γεγονός ότι δεν μπορούν να το επιτύχουν, αυτό τους κάνει να πιστεύουν ότι αποτυγχάνουν περισσότερο.
4. Μπορείς να ξεφύγεις από αυτήν την ασθένεια, είναι κάτι που αισθάνονται πολλοί μερικές φορές: ο καθένας βιώνει ένα φάσμα συναισθημάτων π.χ. λύπη, θλίψη αλλά η θλίψη μερικές ημέρες, δεν είναι το ίδιο όπως η κατάθλιψη. Το συναίσθημα του άγχους επίσης δεν είναι το ίδιο με μια κρίση πανικού.
5. Απλά προσευχήσου και θα περάσει: Η προσευχή είναι μία ισχυρή δύναμη για πολλούς ανθρώπους αλλά αυτή η συμβουλή μπορεί μόνο να ελαχιστοποιήσει το πρόβλημα, να αγνοήσει πολλές αποδεδειγμένες ιατρικές και ψυχολογικές θεραπείες και μπορεί ακόμη και να κάνει κάποιον να αισθάνεται σαν να μην έχει επουλωθεί επειδή δεν έχει επαρκή πίστη
6. Έχεις το ίδιο πρόβλημα με τον/την γνωστό/ή μου: επειδή πολλοί άνθρωποι δεν γνωρίζουν τι είναι η ψυχική ασθένεια απλά υποθέτουν και κάνουν συγκρίσεις με γνωστούς τους που μπορεί να έχουν την ίδια συμπτωματολογία.
Σε κάθε περίπτωση όταν πρόκειται για την ψυχική ασθένεια, οι άνθρωποι αντιδρούν υπερβολικά. Γι αυτό το καλύτερο που μπορείτε να κάνετε είναι να εκφράστε αληθινά την ανησυχία σας, να προσφέρετε την υποστήριξή σας και να μιλήστε με τον ίδιο τρόπο που το κάνατε πριν, κάτι που τους επιτρέπει να γνωρίζουν ότι τα συναισθήματά σας και ο σεβασμός σας δεν έχει αλλάξει.
Κείμενο: Διαμαντοπούλου Δανάη, Ψυχολόγος MSc
►Βρείτε μας στο Facebook: shorturl.at/aknuQ
►Βρείτε μας στο Instagram: shorturl.at/vC079
►Βρείτε μας στο Linkedin: shorturl.at/isY08
►Επικοινωνήστε μαζί μας στο inmedhealth.gr@gmail.com
0 Σχόλια