Σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου: Συμπτώματα και διαχείριση | InMedHealth

 


ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΕΥΕΡΕΘΙΣΤΟΥ ΕΝΤΕΡΟΥ:  ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ & ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ 

Το Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου (ΣΕΕ) ή αλλιώς σπαστική κολίτιδα, είναι από τις πιο συχνές παθήσεις του γαστρεντερικού συστήματος αφού απασχολεί το 10-20% του πληθυσμού παγκοσμίως. Εκδηλώνεται συνήθως με κοιλιακό πόνο, δυσφορία, φούσκωμα, κοιλιακή διάταση, μη συνηθισμένες γαστρικές κενώσεις και αυτά τα συμπτώματα εμφανίζονται τουλάχιστον μια φορά την εβδομάδα για τουλάχιστον τρεις μήνες.

Η αιτιολογία είναι ευρεία και δεν μπορεί να κατανοηθεί πλήρως. Γι’ αυτό και η αντιμετώπιση της νόσου έγκειται στο σύμπτωμα και όχι στην πρόληψη.

Υπάρχουν 4 τύποι ΣΕΕ:

·        Ευερέθιστο έντερο με προεξάρχον σύμπτωμα τη διάρροια (IBS-D)

·        Ευερέθιστο έντερο με προεξάρχον σύμπτωμα τη δυσκοιλιότητα (IBS-C)

·        Ευερέθιστο έντερο με εναλλαγές διάρροιας - δυσκοιλιότητας (μικτού τύπου, IBS-M)

·        Ευερέθιστο έντερο μη προσδιοριζόμενο από τα συνήθη συμπτώματα (IBS-U)

Οι γυναίκες έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα εμφάνισης ΣΕΕ και η ασθένεια είναι πιο συχνή σε άτομα κάτω των 45 ετών.

Παρόλο που η αιτιολογία της ασθένειας δεν είναι ξεκάθαρη, υπάρχουν κάποιες θεωρίες που συνοψίζονται στα παρακάτω:

- σπλαχνική υπερευαισθησία

- γενετικοί λόγοι

- άγχος & κακή ψυχική υγεία

- τροφικές δυσανεξίες ή αλλεργίες

- σύνδρομο εντερικής μικροβιακής υπερανάπτυξης (SIBO)

Όπως είπαμε και πιο πάνω, το ΣΕΕ είναι μια διαταραχή που βασίζεται στα συμπτώματα και επομένως οι θεραπευτικοί στόχοι έχουν να κάνουν με την επίλυση συμπτωμάτων όπως ο πόνος, το φούσκωμα, οι κράμπες και η διάρροια ή η δυσκοιλιότητα. Συγκεκριμένα, για τη δυσκοιλιότητα, τα συμπληρώματα φυτικών ινών και τα καθαρτικά μπορεί να είναι χρήσιμα, ενώ σε άτομα με διάρροια, φάρμακα με τη δραστική ουσία λοπεραμίδη ή τα προβιοτικά μπορεί να είναι χρήσιμα. Επιπλέον, η αυξημένη σωματική δραστηριότητα μπορεί να αυξήσει την κινητικότητα του παχέος εντέρου και να βελτιώσει τα συμπτώματα.

Ευερέθιστο έντερο και FODMAPs

Οι ασθενείς συχνά συσχετίζουν την πρόσληψη συγκεκριμένης τροφής με συμπτώματα ΣΕΕ, αφού παρατηρούν πως μετά τη λήψη (συγκεκριμένης) τροφής, εκδηλώνουν τα συμπτώματα. Αυτό έχει γερές δόσεις αλήθειας, κι εδώ έρχεται ένα διαιτητικό σχήμα, το σχήμα FODMAPs να ξεκαθαρίσει την κατάσταση. Το ακρωνύμιο FODMAPs σημαίνει ζυμώσιμοι ολιγοσακχαρίτες, δισακχαρίτες, μονοσακχαρίτες και πολυόλες(fermentable oligosaccharides, disaccharides, monosaccharides and polyols) και δημιουργήθηκε για να περιγράψει τους υδατάνθρακες βραχείας αλυσίδας που δεν απορροφώνται επαρκώς και μπορούν να οδηγήσουν σε υπερβολική συσσώρευση υγρών και αερίων, με την αναπόφευκτη παρουσία των συμπτωμάτων ΣΕΕ     

Αναλυτικότερα, τα τρόφιμα που περιλαμβάνουν φρουκτόζη, λακτόζη, φρουκτάνες, γαλακτάνια και πολυόλες είναι υψηλά σε FODMAPs. Παραδείγματα αποτελούν  τα προϊόντα σιταριού, τα κρεμμύδια, κάποια φρούτα & λαχανικά, η σορβιτόλη, η μαλτιτόλη, τα όσπρια, τα γαλακτοκομικά. Ωστόσο, επειδή η λίστα τροφίμων υψηλά σε FODMAPs είναι μεγάλη, είναι καίριας σημασίας, εφόσον γίνει διάγνωση από γαστρεντερολόγο, να απευθυνθείτε σε έναν πλήρως καταρτισμένο διαιτολόγο,που θα μπορέσει να σας κατευθύνει με ασφάλεια και με ακριβείς λεπτομέρειες στο συγκεκριμένο μοντέλο διατροφής.

 

Πόσο αποτελεσματικό είναι τελικά το δαιτητικό σχήμα FODMAPs;

Το σχήμα FODMAPs ήταν αποτελεσματικό σε 50-80% των πασχόντων από ΣΕΕ όπως φάνηκε σε πάνω από 10 τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες δοκιμές. Ερευνητικές μελέτες έχουν δείξει ότι μια δίαιτα χαμηλή σε FODMAPsκατόρθωσε να βελτιώσει όχι μόνο τα δυσμενή συμπτώματα των πασχόντων (πόνο, φούσκωμα κτλ) , αλλά και την ποιότητα ζωής τους γενικότερα. 

Συγκεκριμένα, φάνηκε βελτίωση στα επίπεδα του άγχους, τη δυσφορία και στη δυνατότητά τους να είναι πιο δραστήριοι σε σχέση με όσους ακολουθούσαν τις τυπικές διαιτητικές οδηγίες για ΣΕΕ που δίνονται μέχρι σήμερα. Ωστόσο, η επιτυχία της εν λόγω δίαιτας φαίνεται στο ΣΕΕ με διάρροια (IBS-D) ή με εναλλαγές κενώσεων (IBS-M) , καθώς δεν έχουν διεξαχθεί αρκετές έρευνες για το ΣΕΕ με δυσκοιλιότητα (IBS-C).

Ο τρόπος που οι συγκεκριμένοι υδατάνθρακες προκαλούν τα ενοχλητικά συμπτώματα, έγκειται στην εξής διαδικασία: τα μόρια των FODMAPs είναι μικρά και διαλυτά επομένως και ωσμωτικά δραστικά, πράγμα που σημαίνει ότι απορροφούν νερό και συγκεκριμένα νερό στο λεπτό έντερο. Το επιπλέον αυτό νερό μαζί με τα FODMAPs που δεν απορροφώνται περνάει στο παχύ έντερο. Εκεί τα μόρια διασπώνται από τα βακτήρια που ζουν στο έντερο κι έτσι απελευθερώνεται μεθάνιο και αέριο υδρογόνου. Η συσσώρευση αερίου μαζί με το επιπλέον νερό, προκαλούν πρήξιμο και διαστολή του εντέρου. Αυτό οδηγεί σε πρήξιμο, πόνο και διάρροια ή/και δυσκοιλιότητα. (Economides, Hadjisavva, 2020)

 

Ευερέθιστο έντερο ή κάτι άλλο;

Η διαφορική διάγνωση του ΣΕΕ, δηλαδή η διαδικασία αποκλεισμού παθήσεων με παρόμοια συμπτώματα ώστε να καταλήξουμε στην επικρατέστερη πάθηση, (συγκεκριμένα εδώ για το ΣΕΕ) είναι ευρεία και εξαρτάται τελικά από το αν ο ασθενής έχει κυρίαρχη διάρροια ή δυσκοιλιότητα. 

Εάν ένας ασθενής έχει IBS με διάρροια, τότε μπορεί να μιλάμε για δυσανεξία στη λακτόζη, πρόσληψη καφεΐνης, κατανάλωση αλκοόλ, γαστρεντερικές λοιμώξεις (Giardia, αμοιβάδωση, HIV), φλεγμονώδη νόσο του εντέρου, διάρροια που προκαλείται από φάρμακα (χρήση αντιβιοτικών, αναστολέας αντλίας πρωτονίων, μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα, χημειοθεραπεία), κοιλιοκάκη, κακοήθειες, καρκίνος του παχέος εντέρου, υπερθυρεοειδισμός και ισχαιμική κολίτιδα. Εάν η δυσκοιλιότητα είναι τα κυρίαρχα συμπτώματα, τότε μπορούμε να κάνουμε λόγο για ανεπαρκή πρόσληψη φυτικών ινών, ακινησία, νόσο του Πάρκινσον, σκλήρυνση κατά πλάκας, τραυματισμό της σπονδυλικής στήλης, διαβήτη, υποθυρεοειδισμό, υπερασβεστιαιμία, φάρμακα (οπιούχα, αναστολείς διαύλων ασβεστίου, αντικαταθλιπτικά, κακοήθειες, κλονιδίνη). , απόφραξη του εντέρου, ενδομητρίωση και εκκολπωματίτιδα. Εάν το ιστορικό ενός ασθενούς υποδεικνύει μία από αυτές τις ασθένειες, τότε θα πρέπει να πραγματοποιηθεί κατάλληλος εργαστηριακός έλεγχος.

Σοβαρά συμπτώματα που μπορεί να υποδηλώνουν άλλη πάθηση και θα πρέπει να λάβουμε υπ’ όψιν, είναι αν ο πόνος και το πρήξιμο συνυπάρχουν με πυρετό, αίμα στα κόπρανα, ανεξήγητη απώλεια βάρους, οικογενειακό ιστορικό νοσημάτων στο έντερο, εμετοί, καθημερινές διάρροιες.

Εάν ένας ασθενής παρατηρεί κοιλιακό άλγος, φούσκωμα, κράμπες και αλλαγές στις συνήθειες του εντέρου, συνιστάται μια επίσκεψη σε γιατρό πρωτοβάθμιας περίθαλψης. 
Εάν διαγνωστεί ΣΕΕ, θα χρειαστεί γαστρεντερολόγος και μια σειρά εξετάσεων ενώ ένας 
καλά καταρτισμένος πτυχιούχος διαιτολόγος θα τον καθοδηγήσει στη σωστή διαχείριση
των διατροφικών του επιλογών και τη θεραπεία. 

 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

·        Stop bloating and start healing your gut, Aliki Economidis, Irini Hadjisavva, 2020

·        Low FODMAPs Diet: Evidence, Doubts and Hopes, Bellini et al., 2020

·        The Low FODMAP Diet: Many Question Marks for a Catchy Acronym, Gatassi G., Lionetti     E., Gatti S., Catassi C.  Nutrients. 2017

·        Irritable Bowel Syndrome, Patel N., 2020

 

Κείμενο: Γκέσου Εβελίνα, Διαιτολόγος - Διατροφολόγος

#inmedhealth

►Βρείτε μας στο Facebook: shorturl.at/aknuQ

►Βρείτε μας στο Instagram: shorturl.at/vC079

►Βρείτε μας στο Linkedin: shorturl.at/isY08

►Επικοινωνήστε μαζί μας στο inmedhealth.gr@gmail.com


*Οι απόψεις των εθελοντών αρθρογράφων είναι απολύτως προσωπικές και δεν εκφράζουν απαραίτητα την άποψη του ιδιοκτήτη. 

Δημοσίευση σχολίου

0 Σχόλια