Πώς μιλάμε σε ένα παιδί για τον πόλεμο;
Από τις 24 Φεβρουαρίου του 2022 έχουμε γίνει θεατές μιας νέας πραγματικότητας που έχει φέρει ο πόλεμος που ξεκίνησε ανάμεσα στη Ρωσία και την Ουκρανία. Ανάμεσα στο πλήθος κόσμου που παρακολουθεί καθημερινά τις εξελίξεις και γίνεται αποδέκτης απείρων πληροφοριών και εικόνων, βρίσκονται και τα παιδιά. Δεδομένου ότι η κατάσταση που έχει διαμορφωθεί μας επηρεάζει όλους, γεννιούνται εύλογα ερωτήματα για τον τρόπο που επηρεάζουν όλες αυτές οι συναισθηματικά φορτισμένες εικόνες τα παιδιά διαφόρων ηλικιών. Μπορεί τα παιδιά εδώ να είναι πιο τυχερά από τους συνομήλικούς τους στην Ουκρανία και τη Ρωσία που αντιμετωπίζουν αυτή την κατάσταση, όμως έχουν και αυτά τον δικό τους φόβο, τη δική τους αβεβαιότητα και τις δικές τους ανησυχίες να επεξεργαστούν.
Αυτό που παρατηρείται και είναι αναμενόμενο σε μεγάλο βαθμό είναι τα παιδιά να στραφούν και να αναζητήσουν σε γονείς και σε εκπαιδευτικούς ασφάλεια και σταθερότητα μέσα σε αυτό το περιβάλλον που γεννάει η συνεχής αναπαραγωγή της είδησης της εισβολής και του πολέμου. Ωστόσο, χρειάζεται προσοχή καθώς το ζήτημα του πολέμου έχει δυο βασικές διαστάσεις οι οποίες χρειάζεται να αποσαφηνιστούν, η μία είναι η ίδια η έννοια του πολέμου και η δεύτερη έχει να κάνει με το πώς τα παιδιά αντιλαμβάνονται και επεξεργάζονται τις ειδήσεις και τα σχόλια με το οποία έρχονται σε επαφή μέσω της τηλεόρασης και του διαδικτύου. Επομένως τίθεται το εξής ερώτημα: ‘πώς να μιλήσω στα παιδιά για τις παραπάνω διαστάσεις χωρίς να τα τραυματίσω και χωρίς να γκρεμίσω τις αξίες και τα ιδανικά τους;’
1. Αρχικά, είναι σημαντικό να διαχειριστούμε οι ίδιοι την κατάσταση και τα δικά μας συναισθήματα, προκειμένου να είμαστε ψύχραιμοι, ειλικρινείς και ικανοί να δώσουμε στα παιδιά την ασφάλεια που χρειάζονται. Πριν μιλήσουμε στα παιδιά, προετοιμαζόμαστε, π.χ. κάνουμε μια πρόβα στον καθρέφτη ή σε κάποιον άλλο ενήλικα.
2. Η ενημέρωσή τους για το τι συμβαίνει είναι ανάλογη της αναπτυξιακής ετοιμότητας του παιδιού να δεχτεί την πληροφορία. Πάντα με τρόπο που ενδείκνυται για την ηλικία τους χωρίς υπερβολές και χωρίς πανικό. Κρατάμε διερευνητική στάση, χωρίς να εξάγουμε συμπεράσματα που μπορεί να μας παρασύρουν σε συζητήσεις για τις οποίες το παιδί μας δεν είναι έτοιμο. Στα μικρότερα παιδιά εξηγούμε με απλά λόγια και ιστορίες/παραμύθια που μπορούν να ενισχύσουν την κατανόηση τους για την έννοια του πολέμου. Στα μεγαλύτερα παιδιά και τους εφήβους ξεκινάμε να διερευνούμε τις ανάγκες τους, το βαθμό έκθεσής τους σε πληροφορίες και εικόνες, τις σκέψεις τους και σεβόμαστε το χρόνο που χρειάζονται για επεξεργασία.
3. Ενθαρρύνουμε το παιδί να εκφράσει το συναίσθημα και δηλώνουμε τη διαθεσιμότητά μας όποτε μας χρειαστεί. Μπορούμε να μοιραστούμε και τα δικά μας συναισθήματα με το παιδί. Το να εκφράσετε τα συναισθήματά σας, πιθανόν να διευκολύνει και το παιδί να εκφράσει τα δικά του
4. Προστατεύουμε τα παιδιά από την υπερβολική έκθεση σε ειδήσεις, βίαιες εικόνες και πληροφορίες σχετικά με τον πόλεμο.
5. Σχεδιάζουμε ένα σταθερό πρόγραμμα, διατηρώντας τις καθημερινές συνήθειες και δραστηριότητες του παιδιού.
6. Ζητάμε τη βοήθεια του παιδιού και του αναθέτουμε συγκεκριμένους ρόλους και καθήκοντα που αρμόζουν στην ηλικία του (όπως στρώσιμο τραπεζιού, τακτοποίηση δωματίου κ.λπ.)
7. Βάζουμε πράγματα σε μια θετική προοπτική για το παιδί, υπενθυμίζοντάς του τις φορές που αντιμετώπισε μια δύσκολη κατάσταση που του προκαλούσε φόβο, πώς το είχε διαχειριστεί και πόσο καλά το είχατε διαχειριστεί ως οικογένεια.
8. Το «Δεν Ξέρω» είναι μια ασφαλής και αποδεκτή απάντηση στις ερωτήσεις που σας κάνει το παιδί και δεν ξέρετε τι να απαντήσετε. Στο σημείο αυτό θα μπορούσατε να εστιάσετε στην ανάγκη του παιδιού να έχει αυτή την πληροφορία («γιατί θα ήθελες να ξέρεις κάτι τέτοιο;»)
Τα παιδιά σε καταστάσεις κρίσεις μπορεί να βιώσουν πολλά άλλα δυσάρεστα συναισθήματα. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τα παιδιά είναι προσαρμοστικά και ανθεκτικά. Εμείς ως ενήλικες θα πρέπει να τονίζουμε την πίστη μας στο καλό, τις πανανθρώπινες αξίες και το αίσθημα αλληλεγγύης σε όσους δοκιμάζονται. Να καλλιεργούμε την ενσυναίσθηση, καθώς και την αισιοδοξία για το μέλλον και το θετικό κλίμα Παρόλα αυτά αν παρατηρούμε μια κατάσταση η οποία επιμένει, βλέπουμε αξιοσημείωτες διαφορές στο παιδί μας, στον ψυχισμό του, την συμπεριφορά του κ.α, είναι καλό να ζητήσουμε την συνδρομή κάποιου ειδικού ψυχικής υγείας.
Κείμενο: Διαμαντοπούλου Δανάη, Ψυχολόγος MSc
►Βρείτε μας στο Facebook: shorturl.at/aknuQ
►Βρείτε μας στο Instagram: shorturl.at/vC079
►Βρείτε μας στο Linkedin: shorturl.at/isY08
►Επικοινωνήστε μαζί μας στο inmedhealth.gr@gmail.com
0 Σχόλια