Καφές: Οφέλη και πιθανοί κίνδυνοι για την υγεία
Ο καφές αποτελεί για την πλειονότητα απαραίτητη προϋπόθεση και αναπόσπαστο κομμάτι της πρωινής του ρουτίνας. Είναι ένα από τα πιο δημοφιλή και ευρέως καταναλωτικά ροφήματα παγκοσμίως λόγω της διεγερτικής του δράσης στο κεντρικό νευρικό σύστημα καθώς και της γεύσης και του αρώματος του. Ο καφές είναι ένα σύνθετο μείγμα με περισσότερες από 800 πτητικές ενώσεις, ενώ η καφεΐνη και τα χλωρογενικά οξέα (CGA) είναι οι πιο κοινές ενώσεις του.
Τα τελευταία χρόνια, ο καφές έχει μετακινηθεί σταδιακά σε λιγότερο αρνητική θέση για την υγεία λόγω της πλέον γνωστής φαρμακολογίας του. Η καφεΐνη, π.χ., σε ένα φλιτζάνι καφέ, φαίνεται να ασκεί τις περισσότερες από τις ευεργετικές του επιδράσεις μέσω ενός ανταγωνισμού των υποδοχέων αδενοσίνης.
Ωστόσο, η καφεΐνη δεν είναι το μόνο βιοενεργό συστατικό του καφέ. Το ρόφημα καφέ είναι στην πραγματικότητα, όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, ένα μείγμα από μια σειρά βιοδραστικών ενώσεων όπως πολυφαινόλες, ιδιαίτερα χλωρογενικά οξέα (σε πράσινους κόκκους) και καφεϊκό οξύ (στους καβουρδισμένους κόκκους καφέ), αλκαλοειδή (καφεΐνη και τριγωνελίνη) και διτερπένια (καφεστόλη και καβεόλη ).
Εκτεταμένες έρευνες δείχνουν ότι η κατανάλωση καφέ φαίνεται να έχει ευεργετικά αποτελέσματα στην ανθρώπινη υγεία. Η τακτική κατανάλωση καφέ μπορεί να προστατεύσει από πολλές χρόνιες διαταραχές, συμπεριλαμβανομένων των καρδιαγγειακών παθήσεων, του διαβήτη τύπου 2, της παχυσαρκίας και ορισμένων τύπων καρκίνου. Είναι σημαντικό ότι η κατανάλωση καφέ φαίνεται να συσχετίζεται επίσης με μειωμένο κίνδυνο εμφάνισης ορισμένων νευροεκφυλιστικών καταστάσεων όπως η νόσος του Αλτσχάιμερ, η νόσος του Πάρκινσον και η άνοια. Η τακτική κατανάλωση καφέ μπορεί επίσης να μειώσει τον κίνδυνο εγκεφαλικού. Ωστόσο, ο μηχανισμός που κρύβεται πίσω από αυτές τις επιδράσεις είναι ακόμη ελάχιστα κατανοητός.
Κάτι που μέχρι πρόσφατα ήταν υπό αμφισβήτηση, είναι η κατανάλωση καφέ και η επίδρασή του στα καρδιαγγειακά νοσήματα. Ωστόσο, οι περισσότερες προοπτικές μελέτες κοόρτης δεν έχουν βρει ότι η κατανάλωση καφέ σχετίζεται με σημαντικά αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου. Συγκεκριμένα, σε μεγάλες προοπτικές μελέτες, έχει παρατηρηθεί μια αντίστροφη συσχέτιση μεταξύ της κατανάλωσης καφέ και της θνησιμότητας από όλες τις αιτίες. Η συνήθης κατανάλωση καφέ σχετίζεται επίσης με χαμηλότερους κινδύνους για καρδιαγγειακό (CV) θάνατο και μια ποικιλία αρνητικών καρδιαγγειακών εκβάσεων, συμπεριλαμβανομένης της στεφανιαίας νόσου (CHD), της συμφορητικής καρδιακής ανεπάρκειας (ΣKA) και του εγκεφαλικού.
Υπάρχουν επίσης στοιχεία ότι ο ντεκαφεϊνέ καφές μπορεί να έχει παρόμοια οφέλη με τον κανονικό καφέ, υποδεικνύοντας ότι εκτός από την καφεΐνη, στην προστασία της υγείας, συμβάλλουν κι άλλα συστατικά. Για τους ενήλικες που καταναλώνουν μέτριες ποσότητες καφέ (300 - 400 mg καφεΐνης, περίπου 3 - 4 φλιτζάνια την ημέρα), υπάρχουν ελάχιστα στοιχεία για κινδύνους για την υγεία και περισσότερα στοιχεία ωφελειών για την υγεία
Ταυτόχρονα, οι επιδράσεις του καφέ στις αρρυθμίες και την υπέρταση είναι ουδέτερες, καθώς ναι μεν παρατηρείται μια παροδική αύξηση της αρτηριακής πίεσης με την κατανάλωση καφέ αλλά θεωρείται κάτι βραχυπρόθεσμο και συναντάται συνήθως σε όσους δεν πίνουν συχνά.
Η χρόνια κατανάλωση καφέ φαίνεται επίσης να προστατεύει από ορισμένες νευροεκφυλιστικές ασθένειες και σχετίζεται με βελτιωμένο έλεγχο του άσθματος και χαμηλότερους κινδύνους για ορισμένες μορφές καρκίνου, όπως του παχέος εντέρου. Η συνήθης πρόσληψη 3 έως 4 φλιτζανιών καφέ (προσοχή χρειάζεται στην ποσότητα καφέ που βάζουμε, καθώς 3-4 φλιτζάνια θεωρητικά περιέχουν 300-400 mg) φαίνεται να είναι ασφαλής και συνδέεται με ισχυρά ευεργετικά αποτελέσματα.
Μια ακόμα λανθασμένη άποψη που επικρατεί ακόμα είναι ότι ο καφές προκαλεί αφυδάτωση και θα πρέπει πάντα να τον συνοδεύουμε με ένα ποτήρι νερό. Κάτι τέτοιο, δεν ευσταθεί, καθώς ναι μεν παρατηρείται μια ήπια διουρητική δράση, συνήθως σε όσους τώρα ξεκινάνε την κατανάλωσή του και όχι σε όσους τον έχουν ήδη εντάξει στην καθημερινότητά τους, αλλά ο καφές θεωρείται ενυδατικός παράγοντας όπως ακριβώς οποιοδήποτε άλλο ρόφημα χωρίς καφεΐνη.
Μαζί με αυτό, πρέπει να καταρρίψουμε κι έναν ακόμη μύθο περί εξάρτησης στην καφεΐνη. Η καφεΐνη δεν αποτελεί εθιστική ουσία, παρόλ’ αυτά, επειδή διεγείρει το κεντρικό νευρικό σύστημα του ατόμου, ο καθένας έχει διαφορετική απόκριση στην πρόσληψή της. Ο λεγόμενος «εθισμός» στην καφεΐνη, έχει να κάνει περισσότερο με τη συνήθεια, παρά με την ουσία αυτή καθ’ αυτή.
Ωστόσο, οι περισσότερες από τις μελέτες σχετικά με τις επιπτώσεις του καφέ στην υγεία βασίζονται σε δεδομένα παρατήρησης, με πολύ λίγες τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες δοκιμές. Επιπλέον, τα πιθανά οφέλη από την κατανάλωση καφέ πρέπει να σταθμίζονται έναντι των πιθανών παρενεργειών, όπως άγχος, αϋπνία, πονοκεφάλους, τρέμουλο και αίσθημα παλμών, οι οποίες οφείλονται γενικά στην υψηλή περιεκτικότητά του σε καφεΐνη,. Ο καφές επίσης, περιέχει οξαλικά οξέα που δεσμεύουν το ασβέστιο και μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο κατάγματος στις γυναίκες και όταν καταναλώνεται στην εγκυμοσύνη ο καφές αυξάνει τον κίνδυνο για χαμηλό βάρος γέννησης και πρόωρο τοκετό. Γι’αυτό και στην εγκυμοσύνη, η συνιστώμενη ημερήσια δόση καφεΐνης είναι 200 mg έναντι των 400 mg που συστήνονται σε υγιείς ενήλικες.
Δεν υπάρχουν, λοιπόν, σημαντικά στοιχεία που μας αναγκάζουν να περιορίσουμε, πόσο μάλλον να αποχωριστούμε την αγαπημένη μας συνήθεια. Αντιθέτως, πολλά είναι τα οφέλη που προκύπτουν από την κατανάλωσή του, όταν αυτή γίνεται με μέτρο!
Κείμενο: Γκέσου Εβελίνα, Διαιτολόγος - Διατροφολόγος
►Βρείτε μας στο Facebook: shorturl.at/aknuQ
►Βρείτε μας στο Instagram: shorturl.at/vC079
►Βρείτε μας στο Linkedin: shorturl.at/isY08
►Επικοινωνήστε μαζί μας στο inmedhealth.gr@gmail.com
*Οι απόψεις των εθελοντών αρθρογράφων είναι απολύτως προσωπικές και δεν εκφράζουν απαραίτητα την άποψη του ιδιοκτήτη.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
• The Impact of Coffee on Health, Karen Nieber, 2017
• Coffee for Cardioprotection and Longevity, James H O’ Keefe, James J. DiNicolantonio, Carl J. Lavie, 2018
• Coffee consumption and Disease Correlations, Goksen B., 2017
• Neuroprotective Effects Of Coffee Bioactive Compounds; A Review, Socala K. et al, 2020
0 Σχόλια