Ανεπάρκεια Βιταμίνης Β12: Τι πρέπει να γνωρίζουμε
Μια από τις πιο συχνά παρατηρούμενες ανεπάρκειες στον ανθρώπινο οργανισμό είναι η ανεπάρκεια βιταμίνης Β12 ή αλλιώς, κοβαλαμίνης.
Η βιταμίνη Β12 ανήκει στις βιταμίνες του συμπλέγματος Β και αποτελεί υδατοδιαλυτή βιταμίνη. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι διαλύεται στο νερό, επομένως η ταυτόχρονη κατανάλωσή της με φαγητό δεν είναι απαραίτητη. Κάτι ακόμα που λαμβάνεται υπόψιν για τις υδατοδιαλυτές βιταμίνες, είναι ότι δεν αποθηκεύονται εύκολα από τους ιστούς του σώματος, επομένως θα πρέπει να λαμβάνονται σε επαρκείς ποσότητες από τον οργανισμό για να μην υπάρξει έλλειψη.
Η βιταμίνη Β12 υπάρχει φυσικά σε τρόφιμα ζωικής προέλευσης, όπως το κόκκινο κρέας, τα γαλακτοκομικά και τα αυγά, αλλά και στα εμπλουτισμένα τρόφιμα.
Ένα χαρακτηριστικό της Β12 είναι ότι αποθηκεύεται σε περίσσεια στο ήπαρ, μειώνοντας την πιθανότητα ανεπάρκειας. Ωστόσο, σε περιπτώσεις που δεν μπορεί να απορροφηθεί, για παράδειγμα, λόγω διατροφικής ανεπάρκειας, δυσαπορρόφησης ή έλλειψης ενδογενούς παράγοντα, τα ηπατικά αποθέματα εξαντλούνται και οδηγούμαστε σε ανεπάρκεια.
Ποιες είναι όμως οι αιτίες που οδηγούν σε ανεπάρκεια της Β12 στον οργανισμό;
1. Η κακοήθης αναιμία είναι μια αυτοάνοση κατάσταση που προκύπτει από έλλειψη ενδογενούς παράγοντα (δηλαδή η ανεπάρκεια δεν προκύπτει μέσω της διατροφής), με αποτέλεσμα την αδυναμία της Β12 να απορροφηθεί από τον τελικό ειλεό.
2. Οποιοσδήποτε ασθενής με ιστορικό χειρουργικής επέμβασης γαστρικής παράκαμψης μπορεί να κινδυνεύει να αναπτύξει ανεπάρκεια Β12 επειδή δεν μπορεί να απορροφηθεί από τον τελικό ειλεό. Σε ασθενείς με φυσιολογική παραγωγή ενδογενούς παράγοντα, οποιαδήποτε βλάβη στον τελικό ειλεό, όπως η χειρουργική εκτομή λόγω της νόσου του Crohn, θα μειώσει την απορρόφηση της Β12 και θα οδηγήσει σε ανεπάρκεια. Άλλες βλάβες στο λεπτό έντερο, όπως φλεγμονή από κοιλιοκάκη μπορεί επίσης να οδηγήσει σε ανεπάρκεια Β12. Ουσιαστικά, κάθε βλάβη κατά μήκος του πεπτικού σωλήνα μπορεί να επηρεάσει την απορρόφηση της βιταμίνης.
3. Η βιταμίνη Β12 αποθηκεύεται σε περίσσεια στο ήπαρ. Ωστόσο, οι ασθενείς που έχουν ακολουθήσει μια αυστηρή χορτοφαγική δίαιτα για περίπου τρία χρόνια μπορεί να αναπτύξουν ανεπάρκεια Β12 από έλλειψη διαιτητικής πρόσληψης. Παρόλα αυτά, είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι σε αυστηρά χορτοφάγους με φυσιολογική όμως απορροφητική ικανότητα Β12, μπορεί να μην εμφανιστούν συμπτώματα ανεπάρκειας για πολύ περισσότερα χρόνια.
Η επιδημιολογία της ανεπάρκειας βιταμίνης Β12 ποικίλλει ανάλογα με την αιτιολογία. Στο γενικό πληθυσμό, ορισμένες μελέτες έχουν δείξει ότι μεταξύ των ασθενών με αναιμία, περίπου το 1% έως 2% οφείλεται σε ανεπάρκεια Β12. Άλλες μελέτες έχουν δείξει ότι μεταξύ των ασθενών με κλινική μακροκυττάρωση (που ορίζεται ως MCV/Μέσος Όγκος Ερυθρών Αιμοσφαιρίων > 100), το 18% έως 20% οφειλόταν σε ανεπάρκεια Β12. Η ανεπάρκεια βιταμίνης Β12 είναι πιο συχνή στους ενήλικες άνω των 60 ετών, ανεξάρτητα από την αιτία.
Ποια είναι τα συμπτώματα της έλλειψης Β12;
Η ανεπάρκεια Β12 εκδηλώνεται ως μακροκυτταρική αναιμία, και ως εκ τούτου, τα συμπτώματα που παρουσιάζουν περιλαμβάνουν ομοιότητες με τα συμπτώματα της αναιμίας, όπως κόπωση και ωχρότητα. Λόγω της αυξημένης αιμόλυσης που προκαλείται από τον εξασθενημένο σχηματισμό ερυθρών αιμοσφαιρίων, ο ίκτερος μπορεί επίσης να είναι ένα παρουσιαζόμενο σύμπτωμα.
Άλλα συμπτώματα που δηλώνουν ανεπάρκεια είναι γλωσσίτιδα, διάρροια, πονοκέφαλος και νευροψυχιατρικές διαταραχές, απώλεια μνήμης, αδυναμία, κόπωση, μειωμένη ταχύτητα σκέψης και αντανακλαστικών, γνωσιακή δυσλειτουργία και ευερεθιστότητα.
Πώς μπορούμε να τη φέρουμε στα σωστά επίπεδα;
Για να θεραπεύσουμε την ανεπάρκεια βιταμίνης Β12 θα χρειαστεί συμπληρωματική αγωγή. Ωστόσο, ανάλογα με την αιτιολογία της ανεπάρκειας, η διάρκεια και η οδός θεραπείας ποικίλλουν. Σε ασθενείς που έχουν ανεπάρκεια λόγω αυστηρής χορτοφαγικής δίαιτας, ένα από του στόματος συμπλήρωμα Β12 είναι επαρκές για αναπλήρωση. Σε ασθενείς με ανεπάρκεια ενδογενούς παράγοντα, είτε λόγω κακοήθους αναιμίας είτε λόγω χειρουργικής επέμβασης γαστρικής παράκαμψης, συνιστάται παρεντερική δόση Β12, καθώς η Β12 από το στόμα δεν θα απορροφηθεί πλήρως λόγω έλλειψης ενδογενούς παράγοντα. Μια δόση 1000 mcg Β12 μέσω της ενδομυϊκής οδού συνιστάται μία φορά το μήνα. Σε ασθενείς που διαγνώστηκαν πρόσφατα, 1000 mcg Β12 χορηγούνται ενδομυϊκά μία φορά την εβδομάδα για τέσσερις εβδομάδες για την αναπλήρωση των αποθεμάτων πριν από τη μετάβαση σε μία φορά το μήνα.
Παράλληλα, σε οποιονδήποτε κινδυνεύει να αναπτύξει ανεπάρκεια, όπως ασθενείς με νόσο του Crohn ή κοιλιοκάκη, θα πρέπει να γίνεται τακτική παρακολούθηση της Β12. Εάν η σοβαρότητα της νόσου επιδεινωθεί και τα επίπεδα Β12 αρχίσουν να μειώνονται, τότε αρχίζει η θεραπεία. Ωστόσο, δεν ενδείκνυται προληπτική θεραπεία πριν πέσουν τα επίπεδα Β12.
Η αντιμετώπιση της ανεπάρκειας βιταμίνης Β12 είναι επείγουσας και ζωτικής σημασίας, αλλά και κάτι εφικτό ενώ και σε αυτή την περίπτωση, η τακτική παρακολούθηση είναι ο καλύτερος οδηγός για την πρόληψη και αντιμετώπιση της ανεπάρκειας.
Κείμενο: Γκέσου Εβελίνα, Διαιτολόγος - Διατροφολόγος
►Βρείτε μας στο Facebook: shorturl.at/aknuQ
►Βρείτε μας στο Instagram: shorturl.at/vC079
►Βρείτε μας στο Linkedin: shorturl.at/isY08
►Επικοινωνήστε μαζί μας στο inmedhealth.gr@gmail.com
*Οι απόψεις των εθελοντών αρθρογράφων είναι απολύτως προσωπικές και δεν εκφράζουν απαραίτητα την άποψη του ιδιοκτήτη.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
• Vitamin B12 Deficiency; Ankar A., Kumar A., 2022
• Vitamin B12 Deficiency: Recognotion & Management; Langan R., Goodbred A., 2017
0 Σχόλια