Ψυχοθεραπεία: Γιατί δεν δίνει μαγικές λύσεις και πώς λειτουργεί πραγματικά
Οι άνθρωποι δυσφορούμε έντονα όταν συναντάμε δυσκολίες, οποιασδήποτε φύσης, που μάς κάνουν να νιώθουμε ευάλωτοι, και επιθυμούμε άμεση επίλυση και ανακούφιση. Σε αυτή την ανάγκη έχουν συμβάλει οι γρήγοροι ρυθμοί ζωής, οι απαιτήσεις της καθημερινότητας, η αμερικανική κουλτούρα του παυσίπονου και της εύκολης λύσης. Όπως με ένα χάπι μπορούμε πλέον να εξαφανίσουμε τον σωματικό πόνο, έτσι περιμένουμε να εξαφανιστεί και ο πόνος της ψυχής, είτε με φαρμακευτικές ουσίες, είτε με λίγες συνεδρίες ψυχοθεραπείας. Μπορεί όμως να λειτουργήσει έτσι η θεραπεία;
Οι παρανοήσεις:
Αυτό που συναντάται συχνά είναι ότι κανείς περιμένει σε πολύ μικρό διάστημα να δει βελτίωση και αποτελέσματα. Αυτό αντιβαίνει από μόνο του στη λογική, καθώς δεν είναι εφικτό δυσλειτουργίες και μοτίβα που έχουν «χτιστεί» σε μία πορεία ετών και έχουν πια εγκαθιδρυθεί, να εξαφανιστούν μέσα σε λίγες ημέρες ή συνεδρίες. Φυσικά υπάρχει αγωνία από την πλευρά του θεραπευόμενου ως προς την πρόοδο του και έντονη επιθυμία να απαλλαγεί από αυτό που τον δυσκολεύει, ωστόσο χρειάζεται υπομονή και εμπιστοσύνη στον χρόνο και τη θεραπευτική διαδικασία.
Μία άλλη παρανόηση έχει να κάνει με τον ρόλο του ψυχολόγου/ψυχοθεραπευτή. Πολλές φορές, οι θεραπευόμενοι βλέπουν τον θεραπευτή ως σωτήρα και πιστεύουν ότι εκείνος θα τούς πει τι να κάνουν, θα τούς δώσει τις απαντήσεις και τις λύσεις. Η σύγχυση είναι κατανοητή. Και πάλι, όμως, με αυτή τη στάση, επιμένουν σε μία εύκολη για εκείνους διαδρομή, αφού κάποιος άλλος θα κάνει τη «δουλειά», ενώ εναποθέτουν την ευθύνη έξω από τους ίδιους. Συνεπώς, αποφεύγουν τον κόπο που απαιτείται για την αλλαγή (ο ανθρώπινος εγκέφαλος αντιστέκεται στην αλλαγή), και παράλληλα, αν τα πράγματα στη θεραπεία δεν πηγαίνουν όπως τα περίμεναν, προφανώς θεωρούν υπεύθυνο τον θεραπευτή.
Ο πραγματικός ρόλος του ψυχοθεραπευτή:
Στην πραγματικότητα, ο θεραπευτής δεν είναι μάγος. Δεν είναι εκεί για να σώσει, να διορθώσει, να επιλύσει, να εξαφανίσει τα προβλήματα και τον πόνο. Ασφαλώς έχει ευθύνη για τη διαδικασία, τη διαμόρφωση ενός βοηθητικού κλίματος, την εδραίωση της θεραπευτικής σχέσης, την αντιμετώπιση του θεραπευόμενου, την τήρηση του απορρήτου κλπ., όμως δεν είναι εκείνος υπεύθυνος για το αποτέλεσμα, τη βελτίωση ή τη στασιμότητα του θεραπευόμενου. Ο τελευταίος έχει την ευθύνη για την πορεία του. Εκείνος είναι που θα αποφασίσει συνειδητά να εργαστεί για να γνωρίσει καλύτερα τον εαυτό του, να έρθει σε επαφή με τα συναισθήματα του, να επιφέρει τις αλλαγές που θέλει και να πετύχει τους στόχους του.
Ο ψυχοθεραπευτής είναι συνοδοιπόρος στη διαδρομή. Είναι εκεί με τις γνώσεις του, την εκπαίδευση και την εμπειρία του, αλλά και με την πλήρη αποδοχή και ενσυναίσθηση του, ώστε να βοηθήσει τον θεραπευόμενο να δώσει ο ίδιος λύσεις σε ό,τι τον προβληματίζει και να προχωρήσει. Άλλωστε, εκείνος ξέρει καλύτερα τον εαυτό του και είναι ο ειδικός σε ό,τι τον αφορά. Ο θεραπευτής είναι δίπλα του για να στηρίζει, να ανακουφίζει όσο μπορεί, να βοηθά στην κατανόηση πραγμάτων που τον κρατούν πίσω, να «φωτίζει» όσα σημεία χρειάζονται προσοχή, όσες σκέψεις και συναισθήματα μένουν ανομολόγητα, όσα κομμάτια είναι στο σκοτάδι. Θέτει ερωτήματα, εκπαιδεύει σε έναν νέο τρόπο σκέψης, καλλιεργεί την παρατήρηση και την επίγνωση.
Όλα τα παραπάνω γίνονται σε ένα πλαίσιο συνεργασίας με τον θεραπευόμενο. Πλέον, είναι κοινώς αποδεκτό ότι το βασικότερο «εργαλείο» στη θεραπεία είναι η σχέση θεραπευτή-θεραπευόμενου, μία σχέση δυναμική, που μπορεί από μόνη της να λειτουργήσει επανορθωτικά. Στη διαλογική και ισότιμη αυτή σχέση, τα μέρη βρίσκονται σε αμφίδρομη διάδραση, ανοιχτοί στην εμπειρία της μεταξύ τους συσχέτισης, αυθόρμητοι και γνήσιοι. Είναι μαζί στη διαδικασία εξερεύνησης του εσωτερικού πλαισίου αναφοράς του θεραπευόμενου, στο βίωμα των συναισθηματικών εμπειριών και στην προσπάθεια κατανόησης και αποδοχής τους. Ο θεραπευτής δεν κατευθύνει, αλλά συντροφεύει τον θεραπευόμενο στη διαδικασία αυτό-ανακάλυψης του.
Συνηθώς, τίποτα που γίνεται γρήγορα, δεν γίνεται και καλά. Όταν μιλάμε για ζητήματα ψυχικής υγείας, δεν μπορούμε να απαιτούμε άμεσες και βιαστικές λύσεις. Αν θέλουμε να πετύχουμε θετικές αλλαγές στον εαυτό, τις σχέσεις και τη ζωή μας, χρειάζεται να αποδεχθούμε αυτό που μάς συμβαίνει, να μην προσπαθούμε να το αποφύγουμε ή να το «κουκουλώσουμε», να μάς δώσουμε χρόνο και να μάς αντιμετωπίσουμε με ζεστασιά και συμπόνια, όπως θα κάναμε με ένα πρόσωπο που αγαπάμε πολύ. Δεν πειράζει αν πάρει καιρό, αρκεί να γίνει σωστά.
Στο «συντροφευμένο» ταξίδι της ψυχοθεραπείας, δεν μπορούμε να περιμένουμε μαγικά κόλπα. Το ταξίδι μπορεί να οδηγήσει κάπου, μόνο αν οι «συνταξιδιώτες» εμπιστεύονται ο ένας τον άλλο, αναλαμβάνουν την ευθύνη που τούς αναλογεί και βρίσκονται σε αυθεντική επαφή.
Κείμενο: Αγγελική Κονιδάρη
Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας MSc/Συνθ. Ψυχοθεραπεύτρια
►Βρείτε μας στο Facebook: shorturl.at/aknuQ
►Βρείτε μας στο Instagram: shorturl.at/vC079
►Βρείτε μας στο Linkedin: shorturl.at/isY08
►Επικοινωνήστε μαζί μας στο inmedhealth.gr@gmail.com
*Οι απόψεις των εθελοντών αρθρογράφων είναι απολύτως προσωπικές και δεν εκφράζουν απαραίτητα την άποψη του ιδιοκτήτη.
0 Σχόλια