Κατανοώντας και αντιμετωπίζοντας τους τοξικούς γονείς.
Όταν είμαστε πολύ μικροί, οι γονείς μας είναι θεοί,τα πάντα σε εμάς. Χωρίς αυτούς, θα νιώθαμε ανάξιοι να αγαπηθούμε απροστάτευτοι, ακάλυπτοι και χωρίς τροφή, ζώντας σε μια σταθερή κατάσταση τρόμου, γνωρίζοντας ότι δεν μπορούσαμε να επιβιώσουμε μόνοι. Αυτοί είναι οι παντοδύναμοι πάροχοι μας. Χωρίς τίποτα και κανέναν να τους κρίνει, εμείς υποθέτουμε ότι είναι τέλειοι γονείς.Οσο πιστεύουμε ότι είναι τέλειοι νιώθουμε προστατευμένοι.
Η διαδικασία του χωρισμού από τους γονείς φτάνει στο αποκορύφωμά της κατά την εφηβεία , όταν αντιμετωπίζουμε ενεργά γονικές αξίες, προτιμήσεις και εξουσία. Σε λογικά σταθερη οικογένεια, οι γονείς είναι σε θέση να αντέξουν μεγάλο μέρος του άγχους που δημιουργούν αυτές οι αλλαγές. Ως επί το πλείστον, θα το κάνουν προσπαθώντας να ανεχθούν, αν όχι ακριβώς να ενθαρρύνουν, την αναδυόμενη ανεξαρτησία του παιδιού τους. Η έκφραση «είναι απλώς μια φάση» γίνεται μια τυπική διαβεβαίωση για τους γονείς που κατανοούν,που θυμούνται τα δικά τους εφηβικά χρόνια και εκτιμούν την εξέγερση ως φυσιολογικό στάδιο συναισθηματικής ανάπτυξης.
Οι δυσλειτουργικοι γονείς δεν δείχνουν τόση κατανόηση. Από την εκπαίδευση τουαλέτας μέχρι την εφηβεία, τείνουν να βλέπουν την εξέγερση ή ακόμη και τις ατομικές διαφορές ως προσωπική επίθεση.Υπερασπίζονταιτον εαυτό τους ενισχύοντας την εξάρτηση του παιδιού τους και την αδυναμία. Αντί να προάγουν την υγιή ανάπτυξη, ασυνείδητα την υπονομεύουν, συχνά με την πεποίθηση ότι ενεργούν προς το συμφέρον του παιδιού τους.Μπορούν να χρησιμοποιήσουν φράσεις όπως «χτίζει χαρακτήρα» ή «αυτή πρέπει να μάθει το σωστό από το λάθος», αλλα η αρνητικότητα βλάπτει πραγματικά την αυτοεκτίμηση του παιδιού τους, σαμποτάροντας οποιαδήποτε εκκολαπτόμενη ανεξαρτησία. Όσο κι αν οι γονείς πιστεύουν ότι έχουν δίκιο, τέτοιες επιθέσεις προκαλούν σύγχυση στο παιδί, μπερδεύοντας το με την εχθρότητα και την οργή τους.
Τι είναι ένας τοξικός γονέας;
Για να είμαστε σαφείς, ο "τοξικός γονέας" δεν είναι ένας ιατρικός όρος ή μια σαφώς καθορισμένη έννοια.Οι δυσλειτουργικοί γονείς είναι αρκετά συνηθισμένοι, αλλά μερικές φορές η δυσλειτουργία μπορεί να ξεπεράσει μια περιστασιακή έκρηξη ή μια παρεξήγηση οδηγώντας σε περίπλοκα και επιζήμια μοτίβα που χρειάζονται περισσότερο από ένα φλιτζάνι τσάι και μια συζήτηση για να επιλυθούν. Η φράση « τοξική ανατροφή των παιδιών » διαδόθηκε για πρώτη φορά από την ψυχολόγο Dr. Susan Forward στο βιβλίο της Toxic Parents , αλλά η έννοια υπήρχε από τότε που υπήρχε η ανατροφή των παιδιών. Oι τοξικοί γονείς δημιουργούν ένα αρνητικό και τοξικό περιβάλλον στο σπίτι. Όταν οι άνθρωποι συζητούν για τοξικούς γονείς, συνήθως περιγράφουν γονείς που συμπεριφέρονται σταθερά με τρόπους που Χρησιμοποιούν τον φόβο, την ενοχή και την ταπείνωση ως εργαλεία για να πάρουν αυτό που θέλουν και να εξασφαλίσουν τη συμμόρφωση από τα παιδιά τους. Είναι συχνά αμελείς, συναισθηματικά μη διαθέσιμοι και καταχρηστικοί σε ορισμένες περιπτώσεις.Τα παιδιά που μεγαλώνουν σε τέτοιες δυσλειτουργικές οικογένειες βιώνουν τοξικό στρες σε καθημερινή βάση.Οπως είναι φυσικό πολλοί τοξικοί γονείς δεν θα παραδεχτούν ποτέ ότι το στυλ ανατροφής τους είναι λάθος, βλαβερό ή επιζήμιο.
Οι τοξικοί γονείς εμφανίζουν κάποια μοτίβα συμπεριφοράς:
-Εγωκεντρικές συμπεριφορές.
Οι τοξικοί γονείς συχνά δίνουν προτεραιότητα στις δικές τους ανάγκες, και επιθυμίες πριν από εκείνες των παιδιών τους. Οι επιθυμίες και οι ανάγκες των παιδιών τους αγνοούνται ή δεν θεωρούνται σημαντικές ή ελαχιστοποιούνται».Μπορεί να φροντίσουν πρώτα τις βασικές τους ανάγκες και να ασχοληθούν τελευταία με των παιδιών τους.Οι τοξικοί γονείς μπορούν να απαιτήσουν να είναι πρώτοι σε κάθε κατάσταση, συμπεριλαμβανομένων εκείνων όπου οι ανάγκες τους δεν είναι η προτεραιότητα. Αυτή η συναισθηματική ακύρωση μπορεί να έχει πολλές μακροπρόθεσμες συνέπειες, συμπεριλαμβανομένου του να κάνει το παιδί να αισθάνεται ότι έχει άδικο ή τρελό επειδή έχει λογικές συναισθηματικές αντιδράσεις.Αυτό είναι σημάδι ναρκισσισμού μεταξύ των γονέων και είναι ιδιαίτερα επιβλαβές για τα βρέφη και τα μικρά παιδιά που δεν είναι ικανά να φροντίσουν τον εαυτό τους.
-Σωματική κακοποίηση.
Υπάρχει μεγάλη διαμάχη και σύγχυση γύρω από τον ορισμό της σωματικής κακοποίησης. Πολλοί άνθρωποι εξακολουθούν να πιστεύουν ότι οι γονείς έχουν όχι μόνο το δικαίωμα αλλά και την ευθύνη να χρησιμοποιούν σωματική τιμωρία στα παιδιά τους. Μέχρι πρόσφατα τα παιδιά δεν είχαν ουσιαστικά κανένα νόμιμο δικαίωμα. Θεωρήθηκαν ευρέως ως κτήμα, κομμάτια περιουσίας που ήταν «ιδιοκτησία» των γονιών τους,Σήμερα οι νόρμες μας έχουν στενέψει. Το πρόβλημα της σωματικής κακοποίησης παιδιών έχει γίνει τόσο διαδεδομένο που η δημόσια αναγνώριση ανάγκασε το νομικό μας σύστημα να θέσει όρια στη σωματική πειθαρχία.Οι γονείς που διαπράττουν σωματική κακοποίηση φαίνεται να μοιράζονται ορισμένα χαρακτηριστικά. Πρώτον, έχουν μια τρομακτική έλλειψη ελέγχου των παρορμήσεων. Φυσικά οι κακοποιητικοί γονείς θα επιτίθενται στα παιδιά τους• όποτε το κάνουν έχουν έντονα αρνητικά συναισθήματα που πρέπει να εκτονώσουν. Αυτοί οι γονείς φαίνεται να έχουν ελάχιστη, έως καθόλου, επίγνωση των συνεπειών αυτού που κάνουν στα παιδιά τους,είναι σχεδόν αυτόματη αντίδραση στο στρες. Η παρόρμηση και η δράση είναι μία και η ίδια.Οι ίδιοι αυτοί οι γονείς προέρχονται συχνά από οικογένειες όπου η κακομεταχείριση ήταν ο κανόνας.Πολλοί γονείς τέτοιου είδους μπαίνουν στην ενηλικίωση με τεράστια συναισθηματικά ελλείμματα και ανεκπλήρωτες ανάγκες.Συναισθηματικά, είναι ακόμα παιδιά. Συχνά βλέπουν τα δικά τους παιδιά ως παρένθετους γονείς, για να εκπληρώσουν τις συναισθηματικές ανάγκες που οι πραγματικοί γονείς τους δεν εκπλήρωσαν ποτέ. Κι όταν το παιδί τους δεν μπορεί να συναντήσει τις δικές τους ανάγκες εξοργίζονται.
-Λεκτικη κακοποίηση
Η κακοποίηση μπορεί να μην είναι πάντα χτύπημα, φωνές, απειλές ή κάτι εντελώς προφανές. Οι περισσότεροι γονείς κατά καιρούς μπορεί να πουν κάτι αρνητικό στα παιδιά τους. Αυτό δεν είναι απαραίτητα λεκτική κακοποίηση. Αλλά είναι καταχρηστική συμπεριφορά όταν εξαπολύει συχνές λεκτικές επιθέσεις σε ένα παιδί σχετικά με την εμφάνιση, ευφυΐα, ικανότητα ή αξία ως ανθρώπινο ον. Υπάρχουν εκείνοι που επιτίθενται ευθέως, ανοιχτά, βάναυσα υποτιμώντας τα παιδιά τους ενώ άλλοι είναι πιο έμμεσοι, επιτίθενται στο παιδί με συνεχή καταιγισμό πειραγμάτων, σαρκασμού, προσβολής παρατσούκλια, και ανεπαίσθητες αποδοκιμασίες. Αυτοί οι γονείς συχνά κρύβουν την υποτίμηση του παιδιού τους πίσω από την πρόσοψη του χιούμορ.
- Ελεγκτικές συμπεριφορές.
Αρκετοί τοξικοί γονείς ελέγχουν τα ενήλικα παιδιά τους καθώς τους φέρονται σαν να ήταν αβοήθητοι και ανεπαρκείς, ακόμα κι όταν αυτό είναι δραστικά εκτός συγχρονισμού με την πραγματικότητα. Οι γονείς αυτοί μπορεί να εισβάλουν στην ιδιωτικότητα σας ή να μην σας επιτρέψουν να πάρετε τις δικές σας αποφάσεις, ή ίσως είναι υπερβολικά επικριτικοί και ελέγχουν τις αποφάσεις σας, ακόμη και ως ενήλικες.Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι μόλις πεθάνει ο γονέας που τον ελέγχει θα είναι ελεύθεροι, αλλά ο ψυχολογικός ομφάλιος λώρος φτάνει όχι μόνο σε όλες τις ηπείρους αλλά και έξω από τον τάφο.
-Χειριστικές συμπεριφορές. Υπάρχει μια άλλη ισχυρή μορφή ελέγχου,πιο κρυφός από τον άμεσο έλεγχο, αλλά σχεδόν το ιδιο ζημιογόνος: η χειραγώγηση.Υπάρχουν διάφοροι τύποι γονικής χειραγώγησης. Οι κοινές τακτικές χειραγώγησης περιλαμβάνουν:
ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΧΕΙΡΑΓΏΓΗΣΗ
Αυτή η ύπουλη μορφή χειραγώγησης περιλαμβάνει την εκμετάλλευση του δεσμού που έχετε με τους γονείς σας.
– μπορεί να πουν ή να υπονοήσουν ότι δεν αγαπούν το παιδί (εκτός αν το παιδί κάνει αυτό που θέλει).
– χρησιμοποιούν την ενοχή για να πείσουν το παιδί να κάνει πράγματα ή να αναλάβει την ευθύνη για πράγματα που δεν θα έπρεπε.
– κάνουν το παιδί να νιώθει αόρατο και ότι κανείς δεν νοιάζεται για αυτο.
– σας κάνουν να αμφιβάλλετε για τη μνήμη ή την κρίση σας.
ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ ΦΟΒΟΥ
Ο φόβος χρησιμοποιείται για να σας χειραγωγήσει ώστε να κάνετε αυτό που θέλουν.
-Καταναγκασμός – σωματική τιμωρία, φωνές, αφαίρεση προνομίων και απομόνωση είναι όλα τακτικές καταναγκαστικής χειραγώγησης.
-Ταπείνωση – ντροπή, χλευασμός, υποβάθμιση, προσβολή, ονοματολογία ή δημόσια επίθεση στο παιδί.
-Κοινωνική σύγκριση – συγκρίνουν το παιδί τους με άλλα παιδιά για να κάνουν το παιδί τους να νιώσει ανεπαρκές.
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΧΕΙΡΑΓΩΓΗΣΗ
-Χρηματική ανταμοιβή – χρησιμοποιούν χρηματικά κίνητρα ως δωροδοκίες για να κάνουν το παιδί να κάνει αυτό που θέλει.
-Παρακράτηση επιδόματος – απειλούν να αφαιρέσουν επίδομα, κολεγιακά κεφάλαια ή κληρονομικά δικαιώματα προκειμένου να αναγκάσουν το παιδί να συμμορφωθεί.
-Έλλειψη ορίων.
Τα όρια είναι σημαντικά σε κάθε σχέση, συμπεριλαμβανομένων των μελών της οικογένειας. Οι τοξικοί γονείς, ωστόσο, συχνά μπορούν να τα αγνοήσουν.Μπορεί να υπάρχει έλλειψη ορίων και αυτονομίας μεταξύ γονέα και παιδιού. Αυτό σημαίνει ότι ακόμα κι αν υπάρχει μια ξεκάθαρη δηλωμένη απαγορευμένη ζώνη, ο γονέας συνεχίζει να τη διασχίζει, σκόπιμα ή χωρίς να το σκέφτεται. Οι τοξικοί γονείς τείνουν να πιέζουν και να πιέζουν για να πάρουν τα πράγματα το δρόμο που θέλουν οι ίδιοι. Καθώς κουράζεστε από τις τακτικές τους, μπορεί απλώς να ενδώσετε σε ιδέες ή καταστάσεις από εξάντληση ή απογοήτευση.
Ποιες είναι οι επιπτώσεις της τοξικής τοξικής ανατροφής των παιδιών;
Οι τοξικές σχέσεις γονέα-παιδιού μπορούν να έχουν τεράστιο αντίκτυπο στην υγιή ανάπτυξη των παιδιών.
ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ
Το παρατεταμένο παιδικό άγχος και οι δυσμενείς παιδικές εμπειρίες (ACEs) μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά την ανάπτυξη του εγκεφάλου των παιδιών και να βλάψουν τη σωματική και ψυχική τους υγεία.Τα παιδιά των ναρκισσιστών γονέων έχουν συχνά υψηλότερα περιστατικά κατάθλιψης. Η έλλειψη δεξιοτήτων συναισθηματικής ρύθμισης είναι επίσης ένα κοινό πρόβλημα για αυτά τα παιδιά. Είναι πιο πιθανό να υποφέρουν από PTSD αργότερα στη ζωή τους.
ΣΩΜΑΤΙΚΗ ΥΓΕΙΑ
Εκτός από τις ψυχολογικές επιπτώσεις των τοξικών περιβαλλόντων στο σπίτι, τα παιδιά που ζουν σε ένα σπίτι όπου κυριαρχεί η κακοποίηση και η παραμέληση τείνουν να έχουν υποβαθμισμένο ανοσοποιητικό σύστημα.
Τα βιολογικά μας συστήματα επηρεάζονται βαθιά από το περιβάλλον στα πρώτα μας χρόνια. Τα παιδιά που ζουν σε τοξικά περιβάλλοντα έχουν περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν άσθμα, υπέρταση, παχυσαρκία, διαβήτη και καρδιαγγειακές παθήσεις.
Πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τους τοξικούς γονείς:
Μπορεί να είναι δύσκολο να συνειδητοποιήσετε ότι είστε θύματα τοξικής ανατροφής ως παιδία. Αλλά όσο μεγαλώνετε, μπορεί να αναγνωρίζετε όλο και περισσότερο ότι αυτό που βιώσατε δεν ήταν φυσιολογικό.Όλοι οι γονείς κάνουν λάθη στην ανατροφή αφού δεν υπάρχει τέλειος γονέας αλλά υπάρχει μια σαφής γραμμή όταν πάρα πολλά λάθη, οδηγούν σε ένα τοξικό περιβάλλον στο σπιτι • είναι σημαντικό να κατανοήσετε πώς λειτουργεί ο κύκλος της τοξικότητας .Ένα τοξικό οικογενειακό σύστημα συχνά «κληρονομείται», προκαλώντας ζημιά σε γενιά με γενιά. Η αποδοχή σε δεύτερο επίπεδο ότι δεν ευθύνεστε εσείς για την τοξική αυτή σχέση είναι πολύ χρήσιμη για την αποκατάσταση της ψυχικής σας ηρεμίας. Αλλά ακόμα και πάλι, είναι πολύ αγχωτικό να έχετε τοξικούς γονείς οπότε χρειάζονται κάποιες στρατηγικές που θα βοηθήσουν να αντιμετωπίσετε τη δυσλειτουργική αυτή σχέση:
-Σταματηστε να προσπαθείτε να τους ευχαριστήσετε.
Είναι φυσιολογικό να θέλετε την έγκριση των γονιών σας αλλά είναι σχεδόν αδύνατο να ευχαριστήσετε τους τοξικούς γονείς. Και το πιο σημαντικό, είναι η ζωή σας και έχετε το δικαίωμα να κάνετε τις επιλογές σας και να κάνετε αυτό που σας κάνει να νιώθετε καλά.
Το να ζείτε τη ζωή σας σύμφωνα με τις αξίες και τους στόχους κάποιου άλλου θα σας αφήσει χρόνια δυστυχισμένους και ανεκπλήρωτους.Όταν τους δίνετε αυτό το είδος εξουσίας, επιτρέπετε στους γονείς σας να καθορίσουν την αυτοεκτίμηση σας– για να σας πουν εάν είστε έξυπνοι και επιτυχημένοι.
-Θέστε όρια.
Τα όρια μας βοηθούν να θέτουμε σαφείς προσδοκίες και όρια για το πώς μπορούν να μας συμπεριφέρονται οι άλλοι.Τα όρια δημιουργούν συναισθηματικό και φυσικό χώρο ανάμεσα σε εσας και όσους είναι τοξικοί απέναντι σας. Αυτό είναι πιθανότατα κάτι που δεν είχατε ως παιδια επομένως μπορεί να νιώθετε άβολα να θέσετε όρια και να αρχίσετε να λέτε στους γονείς σας πώς θέλετε να σας συμπεριφέρονται.
Οι τοξικοί άνθρωποι αντιστέκονται στα όρια. Θέλουν να έχουν τον έλεγχο. Το να θέτεις όρια με τοξικούς ανθρώπους είναι δύσκολο γιατί δεν σέβονται τα όρια, αλλά μην το αφήσετε να σας αποτρέψει. Τα όρια είναι απαραίτητα για όλες τις υγιείς σχέσεις.
-Μην προσπαθήσετε να τους αλλάξετε.
Το να προσπαθείς να αλλάξεις ανθρώπους που δεν θέλουν να αλλάξουν είναι σπατάλη ενέργειας (και θα σας αφήσει εξαιρετικά απογοητευμένους. Αντίθετα, εστιαστε σε αυτό που μπορείτε να ελέγξετε – πώς ανταποκρίνεστε στους γονείς, τις επιλογές σας και τη συμπεριφορά σας
-Φροντίστε τον εαυτό σας.
Η ενασχόληση με τοξικούς γονείς είναι αγχωτική και αυτό το άγχος επηρεάζει τη συναισθηματική και σωματική σας υγεία. Είναι σημαντικό να φροντίζετε ιδιαίτερα τον εαυτό σας.
Ξεκινήστε με τα βασικά, όπως να τρώτε υγιεινά, να ξεκουράζεστε και να κοιμάστε αρκετά, να ασκείστε ,να συνδέεστε με θετικούς ανθρώπους, να αναγνωρίζετε τα συναισθήματά σας και να τους δίνετε μια υγιή διέξοδο, να έχετε υποστήριξη και να διασκεδάζετε.Θα είναι πιο εύκολο να θέσετε όρια, να επιλέξετε να ανταποκριθείτε διαφορετικά ή να αποστασιοποιηθείτε όταν είστε στα καλύτερά σας σωματικά και συναισθηματικά.
Η αλλαγή των τρόπων που συνδέεστε με τους γονείς σας μπορεί να είναι τρομακτική γιατί σίγουρα θα ανατρέψει το status quo! Είναι φυσικό οι γονείς σας να αντιστέκονται στις αλλαγές που προσπαθείτε να κάνετε. Οι μεταβάσεις είναι δύσκολες και αγχωτικές, αλλά το να θέσετε όρια είναι ο δρόμος προς την απελευθέρωση από την τοξική ενέργεια και τις προσδοκίες τους.
Είστε οι μόνοι που μπορείτε να αλλάξετε τη σχέση σας με την οικογένειά σας και μπορείτε να ξεκινήσετε σήμερα!
Κειμενο: Μαυρομάτη Μαριάννα ,Ψυχολόγος -Σύμβουλος
#inmedhealth
Πηγές:
-How to Tell if You Have a Toxic Parent:https://health.clevelandclinic.org/toxic-parenting-traits/
-Understanding and Dealing with Toxic Parents and Co-Parent:https://www.healthline.com/health/parenting/toxic-parents
-Toxic Parents: How To Identify Them And What To Do If It’s Your Family:https://www.parentingforbrain.com/toxic-parents/
-Tips for Dealing with Toxic Parents https://psychcentral.com/relationships/tips-for-dealing-with-your-toxic-parents#traits
-Toxic Parents: Overcoming Their Hurtful Legacy and Reclaiming Your Life eBook : Forward, Susan, Craig Buck – https://www.amazon.com/Toxic-Parents-Overcoming-Hurtful-Reclaiming/dp/B08Y4R416
►Βρείτε μας στο Facebook: shorturl.at/aknuQ
►Βρείτε μας στο Instagram: shorturl.at/vC079
►Βρείτε μας στο Linkedin: shorturl.at/isY08
►Επικοινωνήστε μαζί μας στο inmedhealth.gr@gmail.com
*Οι απόψεις των εθελοντών αρθρογράφων είναι απολύτως προσωπικές και δεν εκφράζουν απαραίτητα την άποψη του ιδιοκτήτη.
0 Σχόλια