Τα Χριστούγεννα αποτελούν για πολλούς την πιο όμορφη και χαρούμενη περίοδο του έτους. Οι στολισμοί, τα δώρα, οι διακοπές, τα γλυκά, ο χρόνος με αγαπημένα πρόσωπα είναι λίγα μόνο από τα χαρακτηριστικά που κάνουν αυτή τη γιορτή πολυαναμενόμενη όχι μόνο για μικρούς, αλλά και για μεγάλους.
Παρόλα αυτά, μεγάλη μερίδα ανθρώπων δυσκολεύεται να ανταπεξέλθει στο χριστουγεννιάτικο κλίμα και ανυπομονεί να περάσουν γρήγορα οι γιορτινές μέρες. Πολλοί αναφέρουν ότι, κατά τη διάρκεια αυτών των ημερών κατακλύζονται από συναισθήματα λύπης, απαισιοδοξίας, μοναξιάς, από έλλειψη ευχαρίστησης και ενδιαφέροντος. Αυτή η συναισθηματική κατάσταση θυμίζει συμπτώματα της κατάθλιψης, όμως δεν αποτελεί ψυχική διαταραχή. Πρόκειται για μία περιστασιακή μελαγχολία, η οποία παύει με την πάροδο των γιορτών. Φυσικά, αν τα συμπτώματα επιμένουν και μετά το πέρας αυτής της περιόδου, είναι απαραίτητο να γίνει περαιτέρω διερεύνηση και να απευθυνθεί κανείς σε έναν ειδικό ψυχικής υγείας.
Πού οφείλεται η θλίψη των Χριστουγέννων;
Τι φταίει, λοιπόν, και παρά το χαρούμενο και εορταστικό κλίμα αισθανόμαστε λύπη και έχουμε πεσμένη διάθεση; Οι παράγοντες μπορεί να είναι πολλοί. Ας δούμε τις κύριες πιθανές αιτίες:
-Η επιταγή για “αναγκαστική χαρά”: Την περίοδο των Χριστουγέννων υπάρχει μία κοινωνική πίεση που υπαγορεύει ότι “πρέπει να περάσουμε καλά”, “όλα πρέπει να είναι τέλεια” και “πρέπει να είμαστε συνέχεια χαρούμενοι”. Έτσι, αν κάποιος δεν εναρμονίζεται με αυτό το κλίμα και δεν βιώνει την αναμενόμενη ευφορία, αυτόματα μπορεί να αισθάνεται στεναχώρια, μοναξιά, ενοχές και να έχει μία διάχυτη αίσθηση απογοήτευσης και ματαιότητας, αφού δεν μπορεί να ανταποκριθεί όπως οι υπόλοιποι γύρω του.
-Η μοναξιά: Οι γιορτές είναι συνυφασμένες με κοινωνικές επαφές, οικογενειακές στιγμές, τραπέζια, εξόδους και μαζώξεις με φίλους. Αν, λοιπόν, κάποιος δεν έχει γύρω του ένα δίκτυο οικείων προσώπων, με τα οποία θα μοιραστεί εμπειρίες ή έχει πρόσφατα χάσει κάποιον και βιώνει πένθος, είναι πολύ πιθανό να αισθανθεί ακόμη πιο μόνος την περίοδο των γιορτών και να μεγεθυνθεί μέσα του η αίσθηση ότι δεν έχει κανέναν και βρίσκεται στο περιθώριο.
-Η σύγκριση: Ο άνθρωπος, ως κοινωνικό ον, έχει πάντα την τάση να συγκρίνει τον εαυτό του και τη ζωή του με αυτά άλλων ανθρώπων. Ειδικά τα τελευταία χρόνια, όπου τα social media είναι τόσο διαδεδομένα και αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας, προβάλλοντας έντονα το κοινωνικό status των χρηστών, είναι πολύ φυσικό να μπαίνει κανείς στη διαδικασία της σύγκρισης του δικού του τρόπου ζωής με το lifestyle που βλέπει στις αναρτήσεις άλλων, ξεχνώντας ότι η πραγματική ζωή δεν είναι αυτή που προβάλλεται στο Instagram.
-Ο απολογισμός: Καθώς η περίοδος των Χριστουγέννων συμπίπτει με το τέλος της χρονιάς, είναι σύνηθες εκείνες τις ημέρες να αναλογιζόμαστε το έτος που πέρασε, τους στόχους που βάλαμε, τι καταφέραμε, τι δεν πετύχαμε. Συνεπώς, αν διαπιστώσουμε ότι δεν βρισκόμαστε στο σημείο που θα θέλαμε και τα πράγματα δεν πήγαν όσο καλά περιμέναμε ή ελπίζαμε, μπορεί να αισθανθούμε έντονη απογοήτευση και λύπη.
-Το οικονομικό κόστος των γιορτών: Τα Χριστούγεννα είναι, δυστυχώς, συνδεδεμένα με τον υπερκαταναλωτισμό. Καλούμαστε να αγοράσουμε δώρα για τους αγαπημένους μας, να μαγειρέψουμε ιδιαίτερα φαγητά και γλυκά, να στολίσουμε με εντυπωσιακά στολίδια και λαμπιόνια το σπίτι, να κανονίσουμε εξόδους ή κάποιο ταξίδι κ.α. Μέσα στο κλίμα της οικονομικής δυσπραγίας, της ακρίβειας και των χαμηλών μισθών, είναι επόμενο να μην μπορούμε να ανταπεξέλθουμε οικονομικά και αυτό να μάς προκαλεί αισθήματα ντροπής και αναξιότητας.
-Το δύσκολο οικογενειακό κλίμα: Για πολλούς, τα οικογενειακά τραπέζια και οι συναντήσεις δεν είναι ευχάριστα και καταλήγουν σε συγκρούσεις και εντάσεις. Ωστόσο, υπάρχει και εδώ ένας κανόνας που λέει “Στις γιορτές η οικογένεια πρέπει να είναι μαζί”. Έτσι, το άτομο δέχεται πιέσεις και περνάει αρκετό χρόνο με την οικογένεια, ενώ δεν το επιθυμεί, κάτι που το οδηγεί σε καταπίεση, στρες και θλίψη. Ένα οικογενειακό τραπέζι μπορεί να υπενθυμίζει κάθε φορά στο άτομο ότι δεν έχει την οικογένεια που θα ήθελε, ότι δεν ταιριάζει με τα μέλη της κ.α.
Πώς αντιμετωπίζουμε τη θλίψη των Χριστουγέννων
-Πρώτα από όλα είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι αυτή η συναισθηματική επιβάρυνση είναι φυσιολογική. Για όλους τους παραπάνω λόγους και δεδομένης της πιεστικής καθημερινότητας που όλοι ζούμε, είναι φυσικό να νιώσουμε ευάλωτοι για κάποιο διάστημα, μέσα σε όλο αυτό το εορταστικό, αλλά πιεστικό κλίμα.
-Εκφραζόμαστε: Είναι πολύ βοηθητικό να μιλάμε σε κάποιον για αυτό που αισθανόμαστε. Η απομόνωση δεν βοηθάει ποτέ, ειδικά στη συγκεκριμένη περίπτωση. Αντιθέτως, η επικοινωνία είναι πάντα λυτρωτική.
-Είναι απαραίτητο να κρατήσουμε μία κριτική στάση απέναντι στις κοινωνικές επιταγές και τα “πρέπει” της εορταστικής περιόδου: Δεν υπάρχουν κανόνες όσον αφορά το πώς νιώθουμε, ούτε οι διάφορες εποχές και γιορτές σημαίνουν απαραίτητα κάποια συναισθηματική κατάσταση όπου οφείλουμε να βρισκόμαστε. Νιώθουμε αυτό που νιώθουμε και είναι εντάξει.
-Καλό είναι να προσδιορίσουμε προσωπικά και υποκειμενικά το τι σημαίνουν οι γιορτές για εμάς τους ίδιους και πώς θέλουμε να τις περνάμε. Δεν υπάρχει καμία υποχρέωση να κάνουμε πράγματα που δεν θέλουμε, να αγοράζουμε πράγματα που στην πραγματικότητα δεν χρειαζόμαστε και να μπαίνουμε σε ρόλους, χάριν του εορταστικού κλίματος.
-Αν βιώνουμε μελαγχολία τα Χριστούγεννα, μπορούμε να εκμεταλλευτούμε την ευκαιρία και με αφορμή τα συναισθήματα μας, να κάνουμε έναν αναστοχασμό και να συνομιλήσουμε με τον εαυτό μας. Τι ακριβώς αισθανόμαστε, τι σημαίνει για εμάς, τι μήνυμα προσπαθεί να μάς μεταφέρει το συναίσθημα μας;
-Υπενθυμίζουμε στον εαυτό μας ότι η αληθινή ζωή δεν είναι σαν αυτή που βλέπουμε στις ταινίες, στις διαφημίσεις και στα social media. Είναι σημαντικό να έχουμε ρεαλιστικές προσδοκίες, αλλά και να μην πέφτουμε στην παγίδα της σύγκρισης: το να συγκρίνουμε τη ζωή μας με κατασκευασμένες, ιδεατές εικόνες, που ελάχιστη σχέση έχουν με την αλήθεια, είναι παράλογο και άδικο.
-Δεν ξεχνάμε την αυτοφροντίδα: Οι χριστουγεννιάτικες διακοπές είναι μία καλή ευκαιρία να ασχοληθούμε λίγο παραπάνω με τον εαυτό μας. Μπορούμε να χαλαρώσουμε περισσότερο στο σπίτι, να ασχοληθούμε με πράγματα που κανονικά δεν έχουμε χρόνο να κάνουμε και γενικά να αφεθούμε και να ξεκουράσουμε το πνεύμα και το σώμα μας. Επίσης, επειδή είναι γιορτές, δεν χρειάζεται να αφήσουμε τη ρουτίνα μας, αν δεν το θέλουμε.
Η μελαγχολία των Χριστουγέννων δεν αφορά μόνον όσους αντιμετωπίζουν ψυχολογικές δυσκολίες ή είναι συναισθηματικά ευάλωτοι για οποιονδήποτε λόγο, αντιθέτως είναι μία εμπειρία που μπορεί να βιώσουμε όλοι, καθώς η περίοδος αυτή μπορεί να γίνει από μόνη της ψυχοπιεστική, λόγω όλων αυτών των προσδοκιών και κανόνων που, δυστυχώς, επιβάλλει η κοινωνία. Επαναξιολογώντας τη γιορτή των Χριστουγέννων, κατανοώντας τι ακριβώς μάς πυροδοτεί δυσάρεστα συναισθήματα και τοποθετώντας τη σε ένα ρεαλιστικό πλαίσιο μέσα μας, μπορούμε να απαλλαγούμε από το δυσβάσταχτο βάρος και να απολαύσουμε πραγματικά τα Χριστούγεννα, χωρίς άγχος και “πρέπει”, αλλά με χαλαρότητα, ευγνωμοσύνη και αγάπη.
Κείμενο: Αγγελική Κονιδάρη
Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας M.Sc./Ψυχοθεραπεύτρια
0 Σχόλια